Welkom

Inhoud

Inleiding

Andere tractie

Spoorwijdte

Producenten

Import & handel

Eigenaars

Materieel

Links

Contact

► Nieuw ◄

► Zoeken ◄

Stoomtractie smalspoor

Stoomtractie normaalspoor

Motortractie smalspoor

Motortractie normaalspoor

Oud Nieuws 28: tweede helft 2021

23 december 2021

Ter gelegenheid van de jaarwisseling zal er wel weer heel wat sterke drank doorheen gaan. In dit kader past de nieuwe webpagina Jeneverspoor in Hoogezand.

Bij Shunter/Alstom in Rotterdam zijn 3 locs uit het verhuurpark afgevoerd. Eén ervan was Shunter 502, ooit genaamd Kayleigh alias Orenstein & Koppel fabrieksnummer 26584 (1967) van het type MC14N.

Zie hier voor de levensloop. Bij Shunter werd de drieasser regelmatig verhuurd. Bijvoorbeeld de Rurtalbahn huurde jarenlang de 502 en zuster 503 voor de “last mile” van de containertreinen tussen de Maasvlakte en de Trimodal Container Terminal Venlo aan de spoorlijn Eindhoven-Venlo in Blerick. Eén van beide locs stond dan reserve. Zie hier.

Een tweede door Shunter afgevoerde loc is de door Railport Brabant in Tilburg ingeruilde ABR loc. Die loc is bij Shunter niet meer gebruikt.

Een derde door Shunter afgevoerde loc, namelijk de 303 alias O&K 26659 (1968) van het type MB9N, had een lange historie.

Shunter 303 met RET RR 5263 bij Nedtrain in Leidschendam op 25-08-2006. Foto: Nico Lollinga.

De 303 was door Shunter aangepast aan het metro-profiel. Zoals ook uit de foto blijkt waren de bufferplaten in de breedte ingekort en de onderste treden van de trappen waren afgesneden. De luchtketels waren vervangen door meer luchtketels met een kleinere diameter.

De 204 en 205 van Shunter zijn aangepast voor het normale metroprofiel (ruimte voor de derde rail). De 205 rijdt al een tijdje (anno 2021) bij het GVB in Amsterdam.

De 204 is onlangs weer eens bij de RET geweest

(met dank aan Peter Jansen),

Op 10-12-2021 maakte Louis van Delft deze sfeervolle foto van de Köf III van Bemo bij Koole Minerals aan de Petroleumweg in Pernis →

De Köf III is er al tijden ter vervanging van de blauwe O&K van Bemo, die met een forse schade aan de radiator op een kopspoortje staat. Bemo zal binnenkort een nieuwe Bemo BRD130 bij Koole Minerals afleveren. De blauwe O&K zal dan worden afgevoerd; de Köf III zal er dan nog enkele maanden blijven (met dank aan Arno Logman (Bemo) en Louis van Delft).

Ter gelegenheid van het 100-jarig bestaan voerde Staatsbosbeheer in 1999 dagelijks publieksritten uit op het smalspoor in het Engbertsdijkveen. Het tijdschrift De Buffer van het Industrieel Smalspoor Museum meldt dat het spoor pas onlangs is opgebroken en naar het Veenmuseum in Vriezenveensewijk is gegaan.

0 – 0 – 0

9 december 2021

Op 2 december zag Louis van Delft het oranje bakkie ex-NS 683 van Rail Force One (zie daar) bij de nieuw Greenport Terminal in Blerick.

“Behoud Spooricoon Kesteren” probeert via crowdfunding voldoende geld te krijgen om onderstaande industrieloc te behouden. Anders dan bij de meeste industrielocs het geval was, kon deze loc indertijd uitstekend gezien en gefotografeerd worden vanaf de openbare weg:

↑ Veembedrijf Den Hartigh te Kesteren, 25 april 1986 ↑

Klik hier voor de levensloop van dit Spooricoon Kesteren.

Zie deze webpagina voor het betrokken loctype Deutz T4M625: hierin zijn vanaf vandaag ook foto’s opgenomen van de diverse locs van dit type die in Nederland gereden hebben.

Zie dit blog voor het spoorgoederenvervoer in Kesteren.

(met dank aan Martijn Smits).

Binnenkort – op 21 december – is het een eeuw geleden dat de mijnspoorweg van Nuth naar de Staatsmijn Maurits in gebruik genomen werd.

Met deze korte feesttrein werden de directie van Staatsmijnen en enkele bedrijfsingenieurs vervoerd (bron: Spoor en Tramwegen, 6 jan 1932) →

Het eerste deel (Nuth-Staatsmijn Emma in Treebeek, later verlengd tot Staatsmijn Hendrik in Brunssum) dateert uit 1910; het laatste stuk Staatsmijn Maurits-haven Stein) werd in 1934 geopend.

Zie hier voor onder andere een kaart.

De oude tramremise van het Provinciaal Ziekenhuis Duin en Bosch bij Bakkum is verkocht. In dit Rijksmonument mag onder stringente voorwaarden woonruimte worden geschapen. Zie ook hier en daar (met dank aan Jesse van Dijl van het Regionaal Archief Alkmaar).

Foto op Funda →

De tramremise staat overigens niet meer op de originele plaats en is voorzien van een latere aanbouw aan de langszijde aan de kant van de fotograaf: oorspronkelijk waren de beide dakhelften symmetrisch.

0 – 0 – 0

25 november 2021

Het woord diesellocomotief is zo ingeburgerd dat benzinelocomotief de meeste mensen vreemd in de oren zal klinken. Maar de eerste generaties locs met verbrandingsmotor gebruikten benzine (of benzol) als brandstof. Op de foto staat de enige locomotief in Nederland die nog de originele benzinemotor heeft.

Benzineloc Orenstein & Koppel 4692 (1932)

Foto: Gert Sluijters, 09-10-2021→

Bijzonder is ook dat deze dienstvaardige loc (met A status in het Nationaal Register Railmonumenten) in particulier bezit is. Zie hier voor de gegevens.

Na een eerder gastverblijf van enkele jaren bij de Museumstoomtram Hoorn-Medemblik heeft de Stichting 162 nu ook de Museum Buurtspoorweg in Haaksbergen verlaten. Op 28-09-2021 arriveerde de ex-NS 162 (tevens ex D 2 van de mijn Willem Sophia in Spekholzerheide) bij het Nederlands Transport Museum in Nieuw-Vennep.

De vuurloze loc uit Hulshorst staat sinds september 2020 bij Mulder Recycling in Winterswijk (met dank aan Gerard de Graaf).

Wegens de ombouw van de Hoekse Lijn tot metrolijn werd het spoorgoederenvervoer naar Vopak in Vlaardingen per 1 april 2017 gestaakt. Sinds juli 2021 kon het weer, maar daar maakte Vopak wegens werkzaamheden op het eigen terrein nog geen gebruik van (bron: schiedamnieuws.nl).

Uiteindelijk reed Captrain 203-103 met circa 20 ketelwagens de eerste trein naar Vopak Vlaarsingen op dinsdag 23 november 2021; zie hier. Op dezelfde dag reed Metrolijn B niet meer tussen Schiedam en Hoek van Holland vanaf 14.00 tot de volgende ochtend. Dit vanwege een software storing (bron: AD). Het is onbekend of beide zaken met elkaar te maken hebben.

0 – 0 – 0

11 november 2021

Smalspoor was vroeger (bijna) overal, ook bij nu vergeten, maar interessante bedrijven. Een voorbeeld is de Parasinfabriek te Amstenrade. Die leverde kunstdarmen voor het maken van worst.

De Parasinfabriek te Amstenrade in 1929. Foto uit het boek van W. Timmermans, getiteld 1909 SVM - PLEM 1991: de bedrijfsgeschiedenis in foto's, uitgave PLEM, 1991 →

Omhulsels van zuivere zijde van circa tien meter lang werden aan een juk bevestigd en in ophaalmachines geïmpregneerd door ze door een op slagroom lijkende massa van zuiver dierlijke oorsprong te trekken. Daarna werden de omhulsels ter droging aan het plafond gehangen. Met de rails en de draaischijven kon een ophaalmachine naar precies die plaats onder het plafond gereden worden waar men de omhulsels wenste op te hangen.

De plaatselijke pers vond vooral belangrijk dat dit de eerste industrie in de mijnstreek was, die werk aan dochters van mijnwerkers zou verschaffen.

De N.V. Nederlandsche Parasinfabrieken ging in 1950 failliet. Daarna kwam er een meubelfabriek in de gebouwen.

Een ander voorbeeld is het delven van fosforieten in Twente. Daar is een aparte webpagina aan gewijd.

Afgelopen maandag 08-11-2011 om 5 uur ‘s morgens reed de eerste goederentrein over het 4 km lange Theemswegtracé in Rotterdam. Daarmee worden de openingen van de Calandbrug vermeden. Drone beelden bij daglicht ziet u hier. Op maandag 15-11-2021 zal de officiële opening plaats vinden.

0 – 0 – 0

28 oktober 2021

In en bij Ootmarsum bevinden zich bijzondere railmonumenten:

De Kuipersberg bij Ootmarsum,

18-09-2021→

In Vlissingen is op 15-10-2021 de stoomrailkraan Schelde 38 onder stoom aan den volke getoond. Zie hier en daar.

GPS (Global Petro Storage, voorheen Hydrocarbon Hotel) in Amsterdam krijgt spooraansluiting met 3 kopsporen. De 2 lierwagens van Bemo zijn er al (met dank aan Arno Logman en Louis van Delft).

Het noodlijdende Nyrstar (voorheen KZM → Budelco → Pasminco → Zinifex) is in 2020 overgenomen door Trafigura. Dat betekende investeringen en veranderingen. Nyrstar in Budel-Dorplein ontvangt nu niet alleen zinkerts uit Antwerpen, maar er wordt een deel van de geloste wagens herbeladen met zinkoxide dat retour gaat naar Antwerpen. Dat betekent werk voor de Orenstein & Koppel 26821 (1976) van het type MB280N.

Nystar, 04-10-2021. Foto: John van Vuren. De loc blijkt nu Ilse te heten. Tussen Ilse en de eerste wagen is de helm van de machinist/rangeerder te zien.

(met dank aan Frank Schouten)

0 – 0 – 0

14 oktober 2021

Sinds 06-04-2019 stond op deze website een webpagina over de bijzondere railkranen ontworpen en gebouwd door WMG (De Weger Machinefabriek Gouda).

Die webpagina is vervangen door een nieuwe webpagina, geschreven door de deskundige bij uitstek, namelijk de WMG ontwerper van deze hijskranen, dhr. Pieter den Hertog. De nieuwe webpagina is geïllustreerd met WMG foto’s en tekeningen uit de WMG folder en het octrooi.

Het duo WMG railkranen van Railbouw plaatst een spoorsectie tijdens een nachtelijke actie; foto in een Railbouw brochure →

ProRail mag tot 2023 (!) blijven werken met de blustrein op emplacement Waalhaven-Zuid (bron: Railpro). Dat wil zeggen: 24/7 wordt een O&K loc van Alstom (voorheen Shunter) met een machinist, wagens met watertanks plus een pompinstallatie en enkele brandwachten paraat gehouden als aanvulling op de vaste blusvoorzieningen van het emplacement Waalhaven. Zie hier.

Bij Jacko Fijn Techniek in Wezep vertrok 2 jaar geleden de ex-NS 692 (= 649) van Rail Release in dienstvaardige toestand (anno 2021 is de loc actief bij OOC in Oss). Sindsdien lijkt er weinig veranderd te zijn. Van de uit het Verenigd Koninkrijk terug gekeerde bakkies staan de 685 en 687 (en plukloc 601) er nog steeds. Op 13-10-2021 liet men de dieselmotor van de 687 (632) enkele minuten draaien:

Het wordt de fotograaf niet gemakkelijk gemaakt. Wat zou de functie van het groene kamerscherm zijn ?

0 – 0 – 0

30 september 2021

In een hal van Jan de Rijk Logistics (van 1965 tot 1995 het Euroveem van Philips Roosendaal) stonden al jaren een Deutz loc van het type KS55B en een Trackmobile werkloos. Op 21-09-2021 werd dit tractiematerieel opgeladen. Er kon ook nog 180 meter spoor worden opgebroken en meegenomen.

Jan de Rijk Logistics, Roosendaal, 21-09-2021. De Trackmobile is al opgeladen; de Deutz loc zal er achter komen te staan. Achter de hijskraan staat een tweede vrachtwagencombinatie met het spoor. Foto: Serge Vinkenvleugel →

Zie hier voor een krantenartikel uit 2003 over de geschiedenis van de Deutz loc.

Al dit materieel ging naar de Shunter Inn in Zuidbroek in Groningen.

Deutz 57440 (1961) bij de Shunter Inn in Zuidbroek op 25-09-2021. De loc heeft dezelfde kleuren als de vrachtwagens van Jan de Rijk. Foto: Jos van der Veen →

De bedoeling is dat hier in 2022 een Train & Breakfest geopend wordt, waarbij de Train uit het al genoemde materieel plus een Duitse “donderbus”, een Sik en een schuifwandwagen bestaat.

Jos van der Veen en zijn vrouw willen de netto inkomsten van de Train & Breakfest delen met het op een circa 1 kilometer afstand liggende Noord-Nederlands Trein & Tram Museum.

De Trackmobile heeft een uniek ontwerp:

· door de dwars op elkaar geplaatste weg- en spoorwielen kan de Trackmobile makkelijk op een overweg in het spoor gezet worden.

· Het beperkte eigengewicht wordt aangevuld door een deel van het gewicht van de eerste wagen over te nemen.

Deze Trackmobile is in 1972 gebouwd door de Nederlandse Machinefabriek (NNM, toentertijd eigendom van Nederhorst) in Winschoten.

Fabrieksplaat van de Trackmobile, 16-09-2021. Foto: Serge Vinkenvleugel →

In totaal zijn er in Winschoten 221 Trackmobiles gebouwd ! Zie hier.

Er zijn 15 Trackmobiles geleverd aan Nederlandse klanten. Het hier genoemde exemplaar is echter waarschijnlijk de enige resterende Trackmobile in Nederland (of er moet er nog ergens één in een loods staan).

De Trackmobile bij de Shunter Inn in Zuidbroek op 25-09-2021; foto Jos van der Veen →

(met dank aan Robin Ketelaars, Jos van der Veen en Maarten van der Willigen)

De webpagina over railmonumenten is aangevuld met Schacht Nulland in Kerkrade.

0 – 0 – 0

15 september 2021

Bij het nieuws van 30-08-2018 was er sprake van dat bij het Mechanisch Erfgoed Centrum (MEC) in Dronten twee Romney loodsen zouden worden opgetrokken als locloods met expositieruimte en smidse. Corona zorgde voor vertraging. Bovendien was dit plan niet op een bouwvlak ingetekend en mocht daarom niet gerealiseerd worden zonder wijziging van het bestemmingsplan. Er is een nieuwe voorlopige bouwaanvraag (waarbij de Romney loodsen op andere plaatsen staan) ingediend en goedgekeurd.

(met dank aan Arnoud Bongaards voor de informatie)

↑

Nieuw ontwerp (van Arnoud Bongaards) voor de locloods met expositieruimte en smidse van het MEC in Dronten

Railmonumenten lijken statisch, maar in Winterswijk is een railmonument na bijna 50 jaar gesplitst in twee railmonumenten.

Ook het omgekeerde komt voor: in het Limburgse Valkenburg is een als monument opgestelde losse loc na jaren van een trein van 12 wagens voorzien.

↑ Enerco in Born, 09-09-2021, foto: Louis van Delft ↑

Ook in 2021 bestaat er nog zeer eenvoudige industrietractie. Het raccordement van Enerco in Born bestaat alleen uit een lang spoor langs de kade, zonder wissels. Daarop worden af en toe wagens verplaatst door een meer dan 60 jaar oude loc, Cockerill 3591 (1957) van het bekende type.

0 – 0 – 0

2 september 2021

Al vroeg bezaten smalspoormusea elektrisch aangedreven tuinderswagens:

HaWe tuinderswagen van de Stichting Rijssens Leemspoor tijdens "Rijssen op de Rails", 30-08-1991 (Koninginnedag) in het Volkspark in Rijssen. Op de achtergrond de gedenknaald voor de jutefabrikanten Ter Horst. Tegen het zijframe van de wagen is het laadsnoer opgehangen. Het laadapparaat is ingebouwd. De bestuurder rijdt met een voetpedaal en een voetschakelaar →

Het DSM, de GSS, het ISM, de SKL en de SRL hebben elk 2 of 3 aangedreven tuinderswagens, doorgaans van HaWe uit Bergschenhoek. In de Nederlandse Museum Materieel Database werd en wordt voor HaWe wagens gelinkt naar de HaWe website van Michael Staats. Die links werken echter niet meer.

Dat lijkt logisch: Michael Staats is helaas in 2017 overleden. De normale procedure in zo’n geval is dat de website verdwijnt omdat de provider niet meer betaald wordt. Michael Staats maakte echter gebruik van een gratis website. De HaWe website bestaat dan ook nog steeds, maar de link erheen is veranderd: klik hier. Met name de pagina HaWe Techniek is nog steeds actueel.

De webpagina over het smalspoor van Nederlandse forten is uitgebreid met het bijzonder smalle spoor van de Kustbatterij Diemerdam.

Toon Steenmeijer heeft de Diema lijst bijgewerkt.

0 – 0 – 0

19 augustus 2021

Eerder (zie hier) werd gemeld dat ProRail Incidentenbestrijding in de zomer van 2019 vijf Unimogs met rail-weginstallatie ter beschikking zou hebben om gestrande reizigerstreinen weg te slepen. Er bleek meer tijd nodig omdat ILT (de Inspectie Leefomgeving en Transport) wilde dat door proeven werd aangetoond dat de Unimogs diverse types gestrand materieel kunnen wegslepen.

In juli 2021 sleept een Unimog van ProRail een Traxx Eloc met rijtuigen weg op de Watergraafsmeer. De Unimog is voorzien van een hoogwerker en een hogedrukreiniger

(foto SpoorPro)→

Het gaat niet alleen om NS reizigerstreinen, maar ook om reizigerstreinen van andere vervoerders en om goederentreinen. De verwachting is nu dat de Unimogs met ingang van de dienstregeling 2021-2022 te beschikking staan. Overigens gaat het niet om vijf (zoals eerder gemeld) maar om vier Unimogs. Die zullen op verschillende strategische punten worden opgesteld.

(met dank aan dhr. Martin Hendriks (Prorail Publieksvoorlichting)).

De overname van Shunter door Alstom wordt duidelijk zichtbaar:

Loc 603 (ooit Evy genaamd) staat met DB Cargo loc 193 309 op het spoor naar de traverse van de werkplaats aan de Plesmanweg in Rotterdam,

Foto: Ben van Wevering, 11-08-2021→

De naam Shunter op de loc is vervangen door Alstom. Zie hier voor een vroeger uiterlijk van de loc.

In Nederland staan tientallen forten uit de 19^de eeuw. Bij de bouw en bij vervoer van munitie werd vaak spoor gebruikt: zie de nieuwe webpagina over forten.

0 – 0 – 0

5 augustus 2021

De Noord-Brabantsch-Duitsche Spoorweg-Maatschappij (NBDS) had enkele sporen langs

de Zuid-Willemsvaart in Veghel, waar met een stoomrailkraan goederen konden worden overgeslagen tussen schepen en spoorwagens.

Frans Stender maakte de zwart-wit foto in 1915. De door Emiel Verwijst ingekleurde foto stond o.a. op 21-09-17 op de website van het Eindhovens Dagblad. Bij grotere vergroting blijkt op de fabrieksplaat naast de deuropening te staan: Gebr. Figee. De buffers en de daaraan gehangen ketting tonen dat er met de railkraan niet alleen gehesen, maar ook gerangeerd werd.

Dat spaarde een stoomloc uit. Meer foto’s van de Spoorhaven in Veghel zijn te vinden in de beeldbanken van de NVBS en het Brabants Historisch Informatie Centrum.

De Figee railkraan in Veghel was van een voor die tijd heel gebruikelijk type. Een nieuwe webpagina is gewijd aan een voor Nederland uniek type locomotiefkraan, zonder katrollen, kabels of kettingen.

Drie rail-weg accuvoertuigen van het Bemo type KRE-15-RCRV zijn op weg naar Vancouver in Canada. Ze hebben Scharfenberg koppelingen en zijn bestemd voor verschillende locaties.

Eén van de 3 Bemo KRE-15’s duwt de LTE Vectron 193 729 op de door Bemo geleverde traverse van de LWR (Locomotive Workshop Rotterdam). Foto: Arno Logman →

(met dank aan Arno Logman (Bemo))

De Bemo huisstijl is veranderd:

Oud logo

Nieuw logo

Er zijn nieuwe links.

0 – 0 – 0

22 juli 2021

In het afgelegen Fochteloërveen stond de Noord Nederlandse Turfstrooiselfabriek (NNT).

Er leek weinig over bekend te zijn, maar in het al in 2006 verschenen boek “Ik ben blij dat er nog wat overgebleven is” met als subtitel: Turfstrooiselfabriek Fochteloërveen 1950-1970” van Alie Albrechts bleek het smalspoor aan de orde te komen, bijvoorbeeld op deze foto:

Een Diema DL 6 van de NNT, periode 1964 tot 1968. Met zijn broek met vouw en gepoetste schoenen is de machinist slecht gekleed om het veen in te gaan. →

Ook had Henk Sluijters bij een onverwachte ontmoeting met een NNT trein in 1970 gelukkig een fototoestel bij zich en maakte daarmee niet eerder gepubliceerde foto’s.

Dat werd de basis van een webpagina over de Noord Nederlandse Turfstrooiselfabriek.

0 – 0 – 0

8 juli 2021

Eerder kwam de bouw van de havenhoofden bij IJmuiden – dus de ingang van het Noordzeekanaal naar Amsterdam – ter sprake. Ongeveer tegelijkertijd ontstond de Nieuwe Waterweg als verbinding tussen Rotterdam en de Noordzee. Tijdens de vele jaren durende werkzaamheden vond de overgang plaats van honderden arbeiders met handgereedschap, geroeide vletaken en werkspoor met paardentractie naar het gebruik van stoombaggermolens, excavateurs en stoomlocs.

↑

“Opruimen van gronden uit den Nieuwe Maasmond door den Excavator, 1878”

Fotograaf Julius Perger. Bron en bijschrift: Koninklijke Verzamelingen, Den Haag.

Een nieuwe webpagina is gewijd aan deze Nieuwe Waterweg.

De Minilok met bedrijfsnummer H1 van het GVB blijkt al in september/oktober 2018 naar de Electrische Museumtramlijn Amsterdam (EMA) te zijn gegaan. Het rail-wegvoertuig heeft daar een paar jaar in de remise gestaan, maar is nauwelijks of niet ingezet. Daarom is de H1 overgedaan aan de firma Niteq in Nibbixwoud waar ze op 25-05-2021 arriveerde (met dank aan Ralph Münzenmayer (EMA) en Thomas ter Berg (Niteq)).

De Translok TLDH90 van de wagenwerkplaats op het terrein van Tata Steel in Beverwijk (voorheen van DB Cargo, nu van Combo Wagonservice) is bij Bemo voor groot onderhoud. Als vervanger stuurde Bemo de O&K type MB7N die vroeger bij Electrolux rangeerde (met dank aan Arno Logman (Bemo) en Louis van Delft).

Op zondagavond 27 juni ontspoorde bij Groningen Hoofdstation een Arrriva-trein. Daardoor was er geen treinverkeer met Delfzijl mogelijk. DB Cargo kon zodoende geen wagens bij Delamine in Delfzijl verplaatsen. Daarom is er tijdelijk een UCA-TRAC bij Delamine ingezet (met dank aan Hans Breederland (Shuntpower) en Hendrik Bouwknegt).

0 – 0 – 0

Ouder nieuws: Zie het Nieuwsarchief

Terug/verder naar:

Recent nieuws Home Inhoud