Welkom Inhoud Inleiding Andere tractie Spoorwijdte Producenten Import & handel Eigenaars Materieel Links Contact ► Nieuw ◄ ► Zoeken ◄

Stoomtractie smalspoor

Stoomtractie normaalspoor

Motortractie smalspoor

Motortractie normaalspoor

Oud Nieuws Deel 11: 2^de helft 2014

18 december 2014

De firma Spoorijzer in Delft leverde circa tien gerenoveerde ex-NS oersikken van de serie 103-152 aan Nederlandse industrieën. Dat is een nieuwe webpagina waard. ← Een door Spoorijzer verbouwde ex-NS oersik staat voor de door stoomlocs beroete locloods van de Société Céramique in Maastricht. Ook aan de achterkant is (aan het elektrisch licht) te zien dat het om een door Spoorijzer verbouwde oersik gaat. Foto A.J.A. Grol, 18-03-1963 (met dank aan Gerard de Graaf) De afgelopen tijd zijn aan de Theemsweg in de Botlek de spooraansluitingen van Climax Molybdenum, Steinweg Handelsveem (voorheen Deka) en Almatis (voorheen Alcoa) opgebroken, inclusief de overwegen. Ook is de overweg in de voormalige spooraansluiting naar Handico verwijderd. Bij Climax en Almatis zijn de sporen op het terrein nog aanwezig. Keyrail zal op termijn de aansluitwissels in de stamlijn verwijderen.

Prettige Kerstdagen en Gelukkig 2015

4 december 2014 De webpagina over Figee is aangevuld met een aparte webpagina over de handelsactiviteiten van Figee, met als verrassing een Bagnall stoomloc ….. in een etalage. Het gaat echter vooral om import van Krauss stoomlocs voor smalspoor.

Wim Broere heeft een video gemaakt over de inzet van een Zephir LOK bij European Bulk Services in Rotterdam-Europoort.  Het railvervoer naar Acordis (voorheen Aku, Enka, Akzo Nobel) in de Kleefse Waard is in 2004 gestaakt. Er waren toen twee locs actief: - de rode O&K 26201 (1963) van het type MB5N - de gele O&K 26678 (1970) van het type MB9N Ze werden gestald en onderhouden in een garage, die ook een spoor met werkput heeft. Anno 2014 zijn de O&K’s er nog steeds. Ze worden gebruikt door Brandweertrainingscentrum Kleefse Waard → Spoorwegongevallen worden er ook geoefend met ex-NS treinstel 4001 en twee ketelwagens (met dank aan Frank Schouten). 0 – 0 – 0

20 november 2014 De firma Figee in Haarlem stond bekend als bouwer van hijskranen. Daaronder waren ook railkranen. Maar Figee heeft meer op railgebied gedaan: al heel vroeg werden er kipkarren gebouwd en later onder andere kaapstaanders en traversen (rolbruggen). Daarom is er een aparte webpagina over Figee bijgekomen. ← Monorail uit de Figee agenda van 1913. Het bijschrift luidt: Electrische transportinrichting Gemeente Reiniging Rotterdam. Electrische mantrolley met stofklok der Vuilverbandingsinstallatie. Een Nederlands woord voor trolley is loopkat. Een mantrolley is een loopkat met een bedieningshuisje. Dergelijke transportsystemen – maar dan uitgerust met een grijper in plaats van een stofklok – kwamen veel voor, bijvoorbeeld voor het vervoer tussen kolenbunkers en ketelhuizen. Ze werden ook geleverd door andere fabrieken, zoals de firma Sanders in Enschede.

Bij Defensie in ’t Harde wordt niet veel gerangeerd. Toch is de tractie zeer afwisselend. In de loop der jaren verschenen een Bemo rangeerrobot, een ex-NS Sik, een Köf III, een Orenstein & Koppel en een oranje Cockerill. Die laatste loc is na 4 jaar bij Bemo voor groot onderhoud en daarom verscheen een zesde loc: De Gmeinder uit het verhuurpark van Bemo boven de put in ‘t Harde, 19-11-2014 → Het gaat om Gmeinder 5589 (1982) van het type D25B, die oorspronkelijk door Akzo in Delfzijl is aangeschaft. Daar had de loc nog op afstand bediende BSI koppelingen. Met dank aan Arno Logman (Bemo), Eric van Wijngaarden (Wagoncare) en Frank Schouten. 0 – 0 – 0

6 november 2014

Op de RTM donateursdag is de gerestaureerde rangeerloc M 1651 in gebruik gesteld. Daarom is de webpagina over door Spoorijzer verbouwde NS oersikken uitgebreid met de aan de RTM geleverde motorlocs voor kaapspoor. Het failliet verklaarde Nedstaal in Alblasserdam maakt een doorstart; het is grotendeels opgekocht door de Andus Group uit Vianen. Loc 4 in de striphal van Nedstaal, met op de achtergrond een warmhoudwagen waarin de gegoten blokken naar de walserij worden gereden. Loc 4 is Orenstein & Koppel 26752 (1973 van het type MB125N. Deze oudste Nedstaal loc is door Bemo verbouwd. De andere twee zijn nieuw door Bemo gebouwd. Opvallend is de bekerkoppeling. Dia: Henk de Jager, 11-12-2001 →

De Unimog van Shell Pernis is vervangen door de Bemo Kompakt die van 1992 tot 2005 in ’t Harde rangeerde (met dank aan Arno Logman van Bemo en Frank Schouten). De Stichting tot Behoud van Mijnlocomotieven ( SBM ) heeft de ex-SM 130 aangekocht. Zie hier voor de tekening van deze Deutz drieasser die in deze vorm alleen voor Staatsmijnen gebouwd is en zie daar voor de levensloop na de kolentijd. De SM 130 stond – samen met de ex-SM 132 - sinds 2008 te koop bij de firma Vernooij in Tiel.

Een groot deel van de spooraansluiting naar de firma Tata Steel Nederland Tubes nabij de Ankerkade te Maastricht is opgebroken. Enkele stukken spoor in bestrating op het terrein zijn op verzoek blijven liggen. Het bedrijf heette vroeger Verenigde Buizenfabrieken en daarvoor Staalwerken De Maas. Het was gevestigd bij station Boschpoort en verhuisde tussen 1964 en 1966 naar de andere Maasoever. Van 1948 tot 1973 rangeerde er ex-NS oersik 103. Van 1973 tot 1983 was de ex-NS 103 in bezit van de Stoomtrein Goes Borsele, die er een Henschel dieselmotor inbouwde. Ansichtkaart van de SGB → Thans is deze locomotor eigendom van het Spoorwegmuseum; zie hier.

0 – 0 – 0

23 oktober 2014

Ter gelegenheid van 175 jaar spoorwegen in Nederland vond de Spoorparade in Amersfoort plaats. Onderdeel daarvan was de Treinparade, waarbij een pomplorrie, de Blauwe Engel en diverse locs langs overdekte tribunes reden. Stoomloc “Ing. H.F. Enter” van de Stoomtrein Goes Borsele bij de voormalige Wagenwerkplaats in Amersfoort,16-10-2014. Met drie koepelvormige dommen en een stavenframe heeft de loc een Amerikaans uiterlijk. Ze is dan ook in Amerikaanse oorlogsuitvoering gebracht, waarin ze maar enkele jaren gereden heeft. Zoals de spreekstalmeester terecht zei heeft de loc daarna 24 jaar voor de Oranje Nassau Mijnen gewerkt → Ook sommige andere locs bij de Treinparade (ex-NS 162, ex-NS 122, de Kikker) hadden een lang verleden als industrieloc. Nedstaal in Alblasserdam – met een interessant eilandbedrijf - is op 17 oktober 2014 failliet verklaard.

De webpagina over (NV Fabrieken van Spoorwegmaterieel v/h) Orenstein & Koppel in Amsterdam is sterk uitgebreid. Enkele nieuwe punten zijn: de fabriek voor Nieuwbouw die tussen 1940 en 1950 bestond, de Deutschland Kurve, lokale agenten en ex-medewerker Welzenbach die onder de verwarrende naam NV Fabrieken van Spoorwegmaterieel v/h Welzenbach & Co zijn oude werkgever jarenlang beconcurreerde.

↑ Stukje uit een geheel getekende folder van O&K Amsterdam uit circa 1965 (verkregen van de firma Logitech)

0 – 0 - 0

9 oktober 2014 Een bijzondere tractievorm bij smalspoor was zeiltractie. Omdat er een goed artikel over de bouw van een aantrekkelijk model van Mesu Models in Railmagazine 316 (07/08-2014) en 317 (09-2014) heeft gestaan, is het de hoogste tijd voor een uitgebreide webpagina over stoomrailkraan SHM 39. In het kader van de herdenking van de operatie Market Garden uit WO II was de ex-NS 162 in zijn oorspronkelijke gedaante van War Department 33 van 12 t/m 22 september 2014 in Basecamp Veghel te zien. Het is haast niet voor te stellen dat deze loc jaren bij de mijn Willem Spohia heeft gereden. Foto: Rob Dragt→ De spooraansluiting van de smeeroliefabriek van Exxon Mobil aan de Butaanweg (naast de Beneluxtunnel) in Pernis is opgebroken. De webpagina Inhoud is geactualiseerd. De indeling ervan is geheel herzien.

↑ O&K 26742 bij Vopak Vlaardingen, 13-06-2001 Dezelfde O&K 26742 als Bemo loc bij de Maersk APM-container terminal op Maasvlakte 2, 22-06-2014, foto Marco Schoonhoven →

O&K 26742 (1973) van Vopak (voorheen: Nieuwe Matex) in Vlaardingen raakte begin 2011 defect en werd toen door Bemo vervangen door de Translok met fabrieksnummer 195. De defecte O&K van het type MB170N werd door Bemo gereviseerd en in het verhuurpark opgenomen. Deze loc vertoeft al maanden bij de in november 2014 te openen containerterminal van APM Terminals op Maasvlakte 2, voor testwerkzaamheden van de railterminal en voor roest rijden (met dank aan Arno Logman van Bemo en medehobbyist Marco Schoonhoven). 0 – 0 - 0

25 september 2014

Een nieuwe webpagina handelt over de kipkarren van Du Croo & Brauns, met vaak heel eigen kenmerken. Railpark Roosendaal zit met bijvoorbeeld wagenverhuurder Wagoncare in de holding DPMC van Eric van Wijngaarden. Voor wagenonderhoud huurt het de voormalige stoomlocomotievenloods in Roosendaal van stichting BOEi. Op 13-09-2014 (Open Monumentendag) gaf BOEi er rondleidingen: Railpark Roosendaal huurt van Strukton als bedrijfsloc de Herma, een Orenstein & Koppel van het type MB9N. Er zit nog een certificaat op van het Amsterdamse GVB, geldig tot 01-03-2014 → Theo staat reserve en te koop (voor € 48.750,00 excl. BTW). De naam is boven de linkervoorruit te zien. De witte wand links hoort bij een spuitcabine → Foto’s van de Jung stoomloc van steenfabriek D.J. van Wijk in Geldermalsen blijken - in dit artikel uit 2009 en op deze website - te zijn aangezien voor foto’s van de opvolger, de Maffei van de latere Chamotte Unie. In het artikel was dit niet meer te corrigeren, op de website wel (met dank aan Kees Plug). Op deze video zijn de nieuwe Bemo loc Esther en haar (veel) oudere zus Ellen (1986) aangenaam druk bij Vopak TTR in de Botlek aan het werk. De Bemo locs hebben dezelfde trekkracht maar verschillen opvallend in uiterlijk (met dank aan Wim Broerse).

De beide spooraansluitingen naar de firma Tata Steel te Arnhem-Goederen (voorheen Hoogovens Buizen) en de spooraansluiting naar de British American Tobacco Manufacturing B.V. te Zevenaar worden momenteel grotendeels opgebroken. Op verzoek blijven de sporen op de terreinen en in de loodsen liggen.

0 – 0 - 0

11 september 2014

De Historische Vereniging Hasselt herdacht – met een expositie en twee nummers van Hasselt Historiael- dat een eeuw geleden de stoomtram Zwolle-Blokzijl geopend werd. Zo kwamen foto’s van de smalspoor stoomloc van de aannemers als raadsel boven water. Zoeken naar foto’s van de loc van de andere aannemerscombinatie leidde naar foto’s van de stoomlocs Gouda 2 en Gouda 3 die ook bij de aanleg van de beruchte tramlijn Gouda-Schoonhoven zijn gebruikt. ICL-IP (voorheen Broomchemie) in Terneuzen heeft de verhuurloc van Railcar Service Kuijpers – ex DB-Köf III 332 101– gekocht. Foto: Bernard van den Abeele, Terneuzen, 09-06-2014 → Het vervoer betreft een enkele wagen per dag, meestal naar de "overburen" Dow Terneuzen, met omlopen in Sas van Gent (met dank aan Patrick Paulsen, Arno Logman en Hendrik Bouwknegt). Historische gegevens per individuele loc is uitvoerig bijgewerkt en geeft de vele gevallen van nieuwbouw, sloop en verandering van eigenaar van Nederlandse industrielocs tussen 2008 en 2014.

In de spooraansluiting van de Trimodale Container Terminal te Blerick (zie hieronder voor de tractie) is van de drie sporen het meest rechtse opgebroken.

0 – 0 - 0

28 augustus 2014 Een nieuwe webpagina gaat over de Schienenkuli van Strüver. In juli/augustus werd een deel van de baan van de Rotterdamse metrolijn D compleet vernieuwd. Daarbij waren vier ex-NS bakkies betrokken. Hier is er één: Locon 9702 uit Apeldoorn met zelflossers tussen Waalhaven Zuid en station Rhoon. Foto Maarten van der Willigen, 09-08-2014 → De andere drie zijn te vinden in een nieuwe webpagina over voestalpine Railpro in Crailoo. Ook aan de sneltramlijn in Utrecht / Nieuwegein wordt onderhoud gepleegd. Daarvoor is bij Koks een E-maxi gehuurd. 0 – 0 - 0

14 augustus 2014

Deze keer is de aandacht gericht op bestaande Nederlandse fabrikanten van tractievoertuigen. De tRENSformer van R.EN.S (Rail ENgineering Systems) in Etten-Leur lijkt een zwaardere en verbeterde uitvoering van de aloude Zagro. Terberg in Benschop ontwikkelde met Zagro de RR 222. Sinds jaar en dag reden bij Shell Pernis nog twee Orenstein & Koppels: nr. 5 van het type MB360 N en nr. 6 van het type MHB 201N; zie dit artikel. Loc 6 (O&K 26968 uit 1981) van Shell Pernis, 03-08-1985, foto Pierre de Greeuw. Dit type MHB201 maakte deel uit van de laatste O&K modellenserie. Van dit type is slechts één loc gebouwd →

Ter vervanging van beiden zal Bemo een Railshunter type BRD80 leveren. Dit Bemo fabrieksnummer 225 zal zijn voorzien van radiografische afstand besturing, wagonberemming en BSI RK900 rangeerkoppelingen. De oude Shell Pernis locs gaan naar Bemo. Nummer 5 is daar al en wordt al te koop/te huur aangeboden (met dank aan Arno Logman van Bemo).

0 – 0 - 0

31 juli 2014 Ook na het faillissement van Thermphos valt er nog nieuws te melden en wel over de veiling van de eigen, ex-NS bollenwagens. Dankzij de Zwitser Hans Furgler is er nu een foto beschikbaar van de acculoc van de Lederfabriek in Oisterwijk.

Op de tropische zaterdag 19 juli was het goed toeven onder de bomen van het Museumpark in de Harskamp. Het was daar de jaarlijkse Museumdag. En wel de laatste, want het Museumpark wordt wegens bezuinigingen bij Defensie per 1 september 2014 gesloten. Van de vier musea mag alleen dat van het Korps Nationale Reserve (Natres) blijven. Ook het Decauville Spoorweg Museum (DSM) dient – na 14 jaar op deze prachtige locatie – te verhuizen. Waarheen is nog onduidelijk. Per 1 september is het Museumpark niet meer onaangekondigd te bezoeken, maar het hoeft dan nog niet ontruimd te zijn. Het is ook nog duister wat er met het terrein gaat gebeuren. Op de laatste, druk bezochte Museumdag waren er diverse militaire voertuigen. In sommige daarvan konden ritten gemaakt worden. Het DSM had groots uitgepakt met steeds vijf tot zes rijdende treinen en buitenlandse gasten. Daarom hierbij uitgebreid aandacht voor deze laatste officiële rijdag van het DSM op de locatie Harskamp. Loc 3 (Jung 11872 uit 1955) van het type EL110 reed met lorries. Haar naam is Bleddy Merry en ze is afkomstig van heibedrijf Nederveen. Museumpark Harskamp, 19 juli 2014 →

Er reden uiteraard ook personentreinen en daar was veel belangstelling voor. ← Tegen de achtergrond van het Natres Museum (dat als enige mag blijven) vertrekt een trein met drie personenlorries, getrokken door Loc 15. Dat is de in 1955 gebouwde Schöma 2070 van het type CDL 15. Die maakte ooit deel uit van het verhuurpark van Oving-Spoor in Hendrik Ido Ambacht. Er waren ook gemengde treinen: Vorige eigenaren van Ruston 296111 (bouwjaar 1950) van het type 20 DL waren Krijtfabriek Boekamp en Leeflang Heibedrijf. Deze Loc 2 is via een trekstang verbonden met zomerrijtuig DT 71 dat weer via een trekstang verbonden is met een lorrie met lasapparatuur, een kipwagen en nog enkele lorries. De spoorstaven zijn in het gras nauwlijks te zien ↓

Het traject is op onderstaand sporenplan te zien en bestaat vooral uit twee grote keerlussen:

↑ Op dit bord bij de ingang (1) is het 700 mm smalspoor als getrokken oranje lijnen weergegeven. De museumgebouwen zijn donkergeel; daarbij is 5 het Smalspoormuseum en 6 het Natres museum. M2 t/m M8 zijn gedenktekens. 3 en 4 zijn respectievelijk een overkapping en een loods van het DSM. De DSM werkplaats bevindt zich rechts buiten het bord. Het bord dateert kennelijk van jaren geleden, want de in en voor 2011 aangelegde keerlussen zijn er niet op aangegeven. Die zijn daarom uit de losse pols als lichtgele streeplijnen ingetekend. Het tweede spoor bij het Natres Museum (6) werd tijdens de Museumdag als opstelspoor gebruikt. Tussen beide keerlussen lag dus in feite een stuk spoor dat in beide richtingen werd bereden. De gang van zaken was eenvoudig: als twee treinen elkaar tegen dreigden te komen, dan zette één trein terug tot voorbij het wissel van de keerlus. Nabij 3 en 4 lagen nog andere (hier niet weergegeven) sporen, ook in andere spoorwijdtes dan 700 mm.

De gemiddelde bezoeker zal het wel ontgaan zijn, maar voor de liefhebber waren er diverse bijzonderheden te zien. Hieronder zijn er twee genoemd. Zoals hier blijkt, hebben er in Nederland minstens 12 locs van het op het onderstel van een kipkar gebaseerde type Lorenknecht gereden. Er is er maar één bewaard -en wel bij de Stoomtrein Valkenburgse Meer- maar die is niet rijvaardig.

← De Lorenknecht van Feldbahnsammlung Felten weegt slechts 500 kilo en is daarom handzaam en toch bijzonder om mee te nemen. Helaas was de ééncilinder dieselmotor ondanks tientallen startlonten niet aan de praat te krijgen. De Lorenknecht bleef daarom bij de DSM werkplaats, net buiten het eigenlijke Museumpark.

Het DSM heeft recent een aantal -circa een eeuw oude- Franse kipkarren verworven. ← Zonder bak zijn de bijzonderheden beter te zien: Elke kipkar heeft aan één kant een verende buffer. Dat is voldoende als de kipkarren nooit gedraaid worden. Verder heeft elke kipkar aan één zijkant een voetrem. Gebruikelijk is dat – als de trein al beremd wordt - de laatste kipkar van een trein verlengd is met een plateau met schroefrem. Diagonale verstevigingen van het frame ziet men ook niet vaak. De glijlagers passen bij de leeftijd.

Tot slot: Hier staat hoe het DSM (toen nog onder een andere naam en op een andere locatie) begon. Na de sluiting voor het publiek gaat het restauratiewerk gewoon door: de motor van één van de Moës semi diesels is tot leven gewekt.

0 – 0 - 0

17 juli 2014

Cockerill stoomlocomotieven met verticale ketel waren speciaal als industrielocs ontworpen. Ze waren zeer succesvol. In Nederland hebben 19 exemplaren gereden, waarvan er nog één bij de Museum Buurt Spoorweg in actieve dienst is. Daarom is een nieuwe webpagina aan deze ongebruikelijke Cockerills gewijd. Tegen de indrukwekkende achtergrond van de kolensilo’s van de cokesfabriek ACZC in Sluiskil staat een Cockerill met verticale ketel onder stoom. De ovale fabrieksplaat en het bedrijfsnummer 1 zijn op de zijwand te zien. Voor het comfort van de bemanning zijn de raamopeningen dicht gemaakt. Aan de voorzijde bevindt zich de waterbak met daarboven de zandkist. Er is geen askuil, want links en rechts van de loc ligt as. Foto H.J. Souer, 29-03-1959→

Hans de Haan (NVBS) stuurde informatie waaruit bleek dat in het boek van Hans de Herder over normaalsporige industrielocs enkele fouten met betrekking tot Cockerills staan. De correcties – met foto’s – staan hier en daar.

0 – 0 - 0

3 juli 2014 Een sombere ruïne van een grote grindwasserij en sorteerderij is het enige restant van Kiezelexploitatie en Betonfabriek De Hamert (tussen Arcen en Venlo). Het grind werd via een ruim 2 km lange smalspoorlijn naar een steiger aan de Maas vervoerd. Het bedrijf kwam de oorlog niet goed meer te boven. Gelukkig zijn er foto’s van diverse vooroorlogse stoom- en diesellocs bewaard gebleven. De Rurtalbahn rijdt sinds 01-04-2013 maar liefst 4 x daags een containertrein tussen de Maasvlakte en Blerick, in opdracht van European Gateway Services (een dochter van ECT).

De Rurtalbahn huurt van Shunter twee drieassige O & K’s van het type MC14 voor het laatste stuk naar de Trimodal Container Terminal Venlo aan de spoorlijn Eindhoven-Venlo. De O & K’s worden bediend door een Rurtalbahn machinist. Op 11-06-2014 stond Shunter 502 reserve op een kopspoor van emplacement Blerick → Ze draagt geen naam, wel dit plakkaat ↓

De tractie werd op 11-06-2014 verzorgt door Shunter 503. Die draagt de naam Caitlin en (nog) geen plakkaat. Nadat de containertrein vertrokken was, kwam ook Caitlin op het kopspoor tot rust en kon een buurtbewoner zijn ladder binnen het vrije ruimte profiel plaatsen om zijn weelderige pruimenboom te oogsten ↓

Over het andere eindpunt van deze containertreinen is ook nieuws: zeer recent is de dubbelsporige spooraansluiting van het naast het Hartelkanaal gelegen emplacement Maasvlakte Oost naar  ECT Deltaterminal opgebroken. Deze aansluiting werd al enige jaren nauwelijks gebruikt. De containertreinen rijden tussen Maasvlakte West en ECT. Prorail wil deze aansluiting in de beveiliging brengen. Op de nieuwspagina van Bemo staan bij 17-6-2014 foto’s van de nieuwe aan Vopak TTR geleverde loc (zie ook hieronder bij het nieuws van 5 juni 2014).

0 – 0 - 0

Terug/verder naar

Recent nieuws Nieuwsarchief Home Inhoud