Welkom Inhoud Inleiding Andere tractie Spoorwijdte Producenten Import & handel Eigenaars Materieel Links Contact ► Nieuw ◄ ► Zoeken ◄

Stoomtractie smalspoor

Stoomtractie normaalspoor

Motortractie smalspoor

Motortractie normaalspoor

Boeken

Aanvullingen

Tijdschriften

Raadsels

Loctypes

Aanvullingen van auteur Henk Sluijters op het boek “Smalspoor in Bedrijf”

Hoofdstuk 17 De aannemerij Klik voor de tunnel onder de Eems. Klik voor de Noord/Zuidlijn van de Amsterdamse Metro.

Hoofdstuk 29 Overzicht van in Nederland aanwezige smalspoorlocomotieven In verband met de omvang is dit een .pdf file.

Andere aanvullingen, volgens de hoofdstukindeling van “Smalspoor in Bedrijf”

Hoofdstuk 6.2 Elektrische locomotieven Nabij Oosterhout: suikerfabriek Groenendijk Zie ook: van Gelder Hoofdstuk 6.2 Motorlocomotieven Semi-diesellocomotieven van Moës en/of Nering Bögel in Deventer.

Hoofdstuk 7 Land- en tuinbouw Eendenhouderij

Hoofdstuk 11 Papierindustrie Velsen: Renkum:

van Gelder van Gelder

Hoofdstuk 12 Turfwinning Nabij Bergentheim: Het Crullsveen

Hoofdstuk 13 Keramische industrie

Rijssen (Overijssel): Gebroeders Struik

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Grote rivieren : Rijnsteenfabriek In de Heemaf Post van november 1921 staat een artikel over “Electrische aandrijving steenfabrieken”. Heemaf heeft namelijk samen met machinefabriek Aberson in Olst een elektrisch gedreven excavateur ontwikkeld. Een zin uit de tekst: “Aan één der Rijnsteenfabrieken wordt de klei door een electrisch gedreven excavateur afgegraven, door middel van een electrische locomotief in kipkarren naar de persen getransporteerd, …”. Daarbij stond bijgaande foto. Bouwde Heemaf dan Elocs ? ? Een detail van de foto is hieronder rechts weergegeven. Ter vergelijk hieronder links een foto uit een Heemaf foto-album in het Hengelo’s Educatief Industrie Museum.

Knippen en plakken is niet van deze tijd ! Volgens Arnoud Bongaards is de loc op de oorspronkelijke foto een Oberursel en ligt in beide foto’s op de motorkap een dommekracht.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Fortmond (bij Olst)

Steenfabriek (te) Fortmond

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Terwolde (bij Deventer)

Steenfabriek de Vooruitgang (met kabelbaan !)

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Groenlo

Groenlosche Stoomsteenabriek, later FOW

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Nabij Arnhem

steenfabriek IJsseloord: stoomlocs en diesellocs

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Elst (Utrecht):

steenfabriek Costerus

Bij Elst in de provincie Utrecht stonden twee steenfabrieken – beiden met 700 mm spoor – namelijk: Ø de Klinkenberg (later Timmermans) Ø de Over-Betuwe, voorheen Costerus (ook eigenaar van de Koebongerd in Wageningen) Bekend is dat in 1939 via de firma Oving Jung fabrieksnummer 8900 van het type ZL114 geleverd is aan de Klinkenberg. Hoewel deze foto’s door Joop Loots op 29 augustus 1967 bij Costerus zijn genomen, lijkt het om deze Jung te gaan. De loc is dus mogelijk door Costerus van de Klinkenberg overgenomen. Zie hier voor een tekening van dit loctype.

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

Afferden

Steenfabriek Nuance

Hier stond de link http://members.home.nl/tonwijers/landgoedbleijenbeek/index28.html In 2022 bleek deze link helaas niet meer te werken; waarschijnlijk was dit al langer zo. De link ging over de steenfabriek Nuance in Afferden. Er waren foto’s te zien van drie 700 mm locs: een dieselloc zonder cabine waarin componenten van verschillende O&K types verwerkt zijn, een O&K RL2 dieselloc en de stoomloc Maffei 3576 (1912).

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

Tegelen: fabriek met 900 mm spoor:

Canoy & Herfkens

fabrieken met 600 mm spoor :

Russel

Tiglia

Teeuwen

Laumans

Kurstjens

Sporen naar Kaldenkirchen

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

Reuver:

gresbuizenfabriek Janssen Dings

Deze fabriek had een Orenstein & Koppel dieselloc van het type RL2 voor 600 mm spoorwijdte. Klik voor lijst met andere Nederlandse gebruikers, eigenschappen en de tekening van dit type. Kenmerkend voor O&K waren de geprofileerde deuren van de motorkap. De loc werd gestald in een grote loods, die ook voor andere doelen diende. Omdat die loods dwars op het spoor stond, was er zelfs in een draaischijf voorzien. ↓ Bron foto: Foto: collectie J. Ickenroth ↓

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

Swalmen:

Smalspoorweg-Maatschappij Swalmen

Hoofdstuk 14 Kalkzandsteenfabrieken

Hoogersmilde

Roelfsema (Albino)

bij Apeldoorn

Alba

Vreeswijk (nu Nieuwegein)

Stoomsteenfabriek De Lek

Hoofdstuk 15 Zand-, grind en kalkgroeven (en de winning van ijzeroer)

Winterswijk:

Winterswijksche Steen- en Kalkgroeve

IJmuiden:

Pelt & Hooykaas

Maastricht:

Kalkmergelmaatschappij St-Pietersberg

Vijlen:

(Vereenigde) Nederlandsche Portland-Cementfabriek(en)

Wellerlooi

Kiezelexploitatie De Hamert

Zuid-Limburg

andere mergelgroeven

diverse plaatsen

winning van ijzeroer

Hoofdstuk 17 Aannemerij

Ede:

Gebroeders Bruil

De aannemer Gebroeders Bruil uit Ede voerde omstreeks 1950 werkzaamheden uit bij Enka in Ede. Daarbij werden twee locs ingezet, namelijk een Deutz en de hierbij afgebeelde Orenstein & Koppel van het type MD2. Bruil komt niet voor in de referentielijsten van O&K in Amsterdam. ← Foto: Enka, in gemeente-archief Ede

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Edam:

Dekker Heiwerken

Het vervoer van heipalen was een bekende toepassing van smalspoor. Op 29 augustus 1968 voerde Dekker Heiwerken uit Edam heiwerkzaamheden uit in IJmuiden. De loc is een Orenstein & Koppel van het type MD2. Op de hoeken zijn hijsogen bevestigd. Dekker uit Edam komt niet voor in de referentielijsten van O&K in Amsterdam. Foto: dhr. Joop Loots

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Aerdenhout (daarvoor Nijmegen):

den Breejen van den Bout

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Gouda/Gouda/Krimpen a/d Lek:

Nederveen

Dhr. Joop Loots fotografeerde in IJmuiden op 23 augustus 1968 een Orenstein & Koppel van het type RL1c van aannemer Nederveen uit –volgens de aantekeningen bij de foto -Gouda. De firma Nederveen is ook gevestigd geweest in Rotterdam en Krimpen aan de Lek en werd in 1999 overgenomen door Heijmans in Rosmalen. Nederveen had ook een aantal Jung locs; zie hiervoor Hoofdstuk 29 van Henk Sluiters. De foto betreft fabrieksnummer 7435 uit 1935 voor een spoorwijdte van 700 mm. Bijzondere kenmerken van het RL1 type zijn de motorkap in de vorm van een hondenhok en de ongelijke asgeleidingen voor en achter.

De Pluimpot (Zeeland):

Dirk Verstoep

De aannemers Dirk Verstoep en Bos & Kalis sloten in het kader van de Deltawerken de Pluimpot op het eiland Tholen af. Dat gebeurde met nylon zandzakken, die -aan weerszijden van het sluitgat- per smalspoor werden aangevoerd en vervolgens met draglines in het sluitgat werden gedeponeerd. Daarbij werden diesellocs van Dirk Verstoep gebruikt. Er lijkt hier een symmetrisch wissel gebruikt te zijn. Op de achtergrond zijn buizen te zien waarmee zand werd opgespoten. ← C. Kotvis nam deze foto op 13 november 1957 (bron: Beeldbank Zeeland). Het betreft de tweede en definitieve afsluiting. Zie hier voor een webpagina over de rol van het smalspoor bij het afsluiten van de Pluimpot.

Hoofdstuk 20 Chemische industrie

Vlaardingen:

Unilever

Al zou men het aan de kwaliteit van de foto niet zeggen, dit is een ansicht uitgegeven door Lever’s Zeep Maatschappij ofwel Unilever in Vlaardingen. Op de wagens staan pakken met het wasmiddel Radion. Via het smalspoornet met een spoorwijdte van 600 mm werden producten naar en kolen en grondstoffen van de steiger vervoerd. De afgebeelde O&K dieselloc van het type MD1 werd in 1936 gekocht. Ook was er een benzineloc van het O&K type M. Beide locs werden later van een nieuwe motor voorzien en zijn in 1956 aan een aannemer verkocht. Zie ook de webpagina over Lever’s Zeep Maatschappij.

Hoofdstuk 21 Nutsbedrijven en openbare diensten

Bussum:

Gemeentewerken

Hoofdstuk 23 De krijgsmacht

Zaandam:

Staatsbedrijf der Artillerie Inrichtingen

Klik hier voor de historie van dit bedrijf, dat ook wel de Hembrug genoemd werd. Volgens het Hembrugmuseum is er in een document uit 1898 onder andere sprake van een normaalspooraansluiting, maar ook van “20 kipwagens voor een spoorbreedte van 0,702 meter, met een stalen tuimelbak inhoudende 0,75 m^3 en voorzien van een draaiplateau opdat in elke gewenste richting gestort kan worden. Het geheel voorzien van stalen assen met hydraulisch opgeperste wielen van gegoten ijzer met glasharde buiten velling”. In de leverlijsten van de firma Deutz in Keulen komen twee locomotieven voor die op 16 februari 1927 zijn geleverd aan het Staatsbedrijf der Artillerie Inrichtingen in Zaandam. Zij hadden de fabrieksnummers 7239 en 7240 en waren van het Deutz type MLH222F. De spoorbreedte was 700 mm. Volgens een artikel van Hans van Lith in het tijdschrift Smalspoor (nummer 78 van maart 2008) zijn deze locs wel via de Artillerie Inrichtingen besteld, maar waren zij bestemd voor de legerplaats Harskamp. Eén van de twee locomotieven – en wel fabrieksnummer 7239 – is later opgedoken bij de steenfabriek Alfred Russel in Tegelen. Het is niet bekend wanneer deze locomotief bij Alfred Russel is gekomen. Dat zou omstreeks 1934 geweest kunnen zijn, omdat twee andere locomotieven van Alfred Russel toen zijn gesloopt. Door in het foto-archief van de website van het Hembrugmuseum als zoekterm smalspoor in te vullen, zijn diverse foto’s te vinden waarop het smalspoor duidelijk te zien is. Er zijn echter geen foto’s van het materieel.

Hoofdstuk 25 Recreatiebedrijven en musea

Kerkrade:

Industrion

Het Industrion in Kerkrade had sinds 1998 een fraaie 600 mm baan, die helaas in 2007 is opgedoekt. Uiteindelijk ging het materieel naar de ZLSM. Ook de excavateur verdween. Op 21 juli 1998 werd Orenstein & Koppel 4363 (1933) van het type RL1a aangeslingerd. Erachter staat de open personenwagen. Zie hier voor de tekening, etc. van het O&K type RL1.

Terug/verder naar: Nieuw Home Inhoud