Welkom Inhoud Inleiding Andere tractie Spoorwijdte Producenten Import & handel Eigenaars Materieel Links Contact ► Nieuw ◄ ► Zoeken ◄

Stoomtractie smalspoor

Stoomtractie normaalspoor

Motortractie smalspoor

Motortractie normaalspoor

Boeken

Aanvullingen

Tijdschriften

Raadsels

Loctypes

Modellen

Aanvullingen op het boek “Industrielocomotieven” van Henk Kolkman: Hoofdstuk 9.7 laatste wijziging: 21 oktober 2015

Provincie Utrecht

← Provincie Gelderland

Provincie Noord Holland →

p. 159 Utrecht Wisselbouw Nederland De op een Köf II lijkende, maar met een wisselbak en blinde as en koppelstangen uitgeruste Lokomotivbau Karl Marx LKM 251097 (1956) verhuisde in oktober 2010 van Utrecht Daalsedijk naar Voestalpine Railpro in Crailoo (bron: Op de Rails 2010-12).

p. 160 Utrecht HTMU (Herstelpunt Tractie & Materieel Utrecht)

Het hier van 2006 tot 2009 af en toe actieve bakkie 673 van Nedtrain is op eigen kracht naar het Spoorwegmuseum gereden. In 2012 is ze voor een tentoonstelling beschilderd met een Delfsblauw motief. Zie daar (bron: Martijn Smits). Spoorwegmuseum, Utrecht, 10-04-2013 →

p. 160 Utrecht Werkspoor

In de loop der tijden gebruikte Werkspoor-Zuilen diverse bedrijfslocomotieven, soms eigenbouw en soms niet. Doorgaans waren er vier tegelijkertijd. Daarentegen beschikte Werkspoor in Amsterdam niet over een eigen loc. Op een film over de door Heemaf en Werkspoor voor Nederlandsch Indië gebouwde Elocs rangeert bij Werkspoor Amsterdam een soort tractor.

← Werkspoor fabrieksnummer 783 (1940). Foto: Jan Roos, Werkspoor, 25-09-1965 Het luchtreservoir onder de bufferbalk en de op het achterwiel werkende remcilinder maken duidelijk dat het geen locomotor van de NS serie 103-152 (met alleen een mechanische rem) betreft. Ook is deze locomotor langer en heeft een Gardner 72 pk dieselmotor in plaats van een 50 pk Kämper benzinemotor. Deze loc was aanwezig van 1940 tot na de bedrijfssluiting in 1971. Ze zal daarna gesloopt zijn.

Ruhrthaler 3444 (1957) was bedrijfslocomotief nr. 5. Na de sluiting van Werkspoor-Zuilen werd het de “Keesje” van Strukton; zie Figuur 111 in dit boek. Foto: Jan Roos, 20 september 1965→ Werkspoor had ook stoomlocs: - Als vvb 1 was de vuurloze Maffei 3953(1915) van 1915 tot circa 1936 in dienst. - Als vvb 2 kwam in 1930 een tweede vuurloze Maffei (4365 uit 1930). In 1936 vertrok ze naar Ter Horst in Rijssen. - Als vvb 2’ was Hohenzollern 4084 (1921) -alias de ex WSM 21- in dienst van 1947 tot 1953.

p. 161 Utrecht Demka

← Deutz 55727 (1954) en 55771 (1955) als Demka 510.34 en 510.35 op de overgave-sporen. Bron:Demka-archief Links op de achtergrond is de verhoogde spoorlijn Utrecht-Amsterdam te zien.

Demka stelde bij de vervanging van de stoomlocs aan diesellocs de eisen dat ze geen locloods nodig hadden en konvooien van 20–30 beladen wagens naar Demka konden brengen. Dat betekende (indertijd) een treingewicht van 600 à 900 ton en dus -bij een treinweerstand van 6 kg/ton- een trekkracht van 5400 kg. Dat correspondeert bij een snelheid van 4,5 km/uur (ofwel 4500/3600 = 1,25 m/s) met een vermogen van 5400 x 1,25 = 6750 kgm/s. Omdat 1 pk = 75 kgm/s is, geeft dat 6750/75 = 90 pk. Voor het rendement van de hydraulische overbrenging werd 90 % gerekend. Voor de mechanische overbrenging (kettingen en een bij stilstand te bedienen mechanische versnelling met twee standen) kwam men op 85 %. Het vermogen van de dieselmotor zou dan minimaal moeten zijn: 90 / (0.90 x 0.85) = 117 pk [1]. Voorts werd nog eens 10 pk gerekend voor hulpapparatuur (compressor en dynamo). Daarom adviseerde de NS afdeling TransportVoorlichting het Deutz type A8L614 van 130 pk. De eerste loc werd aangeschaft in juli 1953. Men meende dat het werk voor de tweede loc anders zou worden, namelijk het verdelen van het konvooi over de afdelingen (en terug) en vervoer van en naar de haven. Daarom werd gedacht aan een goedkopere uitvoering van hetzelfde type, met dezelfde motor maar afgesteld op 120 pk, geen mechanische versnellingsbak achter de Voith bak, alleen een mechanische rem in plaats van de Knorr rem, etc [1]. De cabine zou eenvoudiger worden uitgevoerd, maar wel verwarmd zijn. Kennelijk zijn die plannen niet doorgegaan, want op de foto hierboven hebben beide locs remslangen.

p. 162 Maarssen Strukton De foto (Figuur 238 in dit boek) van “Riek” is genomen bij de Esso raffinaderij in de Botlek en niet bij Shell in Pernis (met dank aan Maarten van der Willigen). Overigens is “Riek” in 2008 naar de museumlijn STAR gegaan. Strukton heeft sindsdien geen enkele ex-NS 600 meer.

p. 163 Maarssen Bonder Recycling O&K 26536 kwam in 2015 buiten dienst en is als monument opgesteld (zie hier voor een foto).

p. 163 Maarssen Strukton

← De foto en de gegevens hieronder van Simplex locs met bedrijfsnummers 73 en 99 zijn afkomstig van Strukton. De Simplex staat op de werf (van toen nog het Spoorweg Bouw Bedrijf) in Maarssen. De foto moet daarom in of na 1952 zijn genomen, want in dat jaar verhuisde het SBB van Schijndel in Noord Brabant naar Maarssen. De 2½, 3½ en 4½ tons smalspoor Simplexen hebben binnenliggende wielen. Volgens de folder was dit type niet leverbaar voor normaalspoor. De Strukton Simplexen lijken uit smalspoor exemplaren verbouwd te zijn.

← Deze foto uit het tijdschrift Nieuw Spoor van november/december 1962 toont een Simplex bij de zandtransporten voor de Westlandse Zeewering. De Simplex blijkt ondertussen te zijn voorzien van zware, primitieve buffers. Simplexen werden – doorgaans voor smalspoor - gebouwd door Motor Rail (UK) en geïmporteerd door zowel Orenstein & Koppel in Amsterdam als Polytex in Rotterdam (later Haarlem). Het Spoorweg Bouw Bedrijf komt onder de kop “Simplex 20-28 pk”voor op een referentielijst van O&K uit 1950. Bijzonderheden (bouwjaar, aantal, spoorbreedte) ontbreken. De Simplexen zijn dus in of voor 1950 bij het SBB gekomen.

← De foto is in 1971 genomen bij de aanleg van het industrieterrein Moerdijk. De Simplex is nog steeds van zware buffers voorzien en duwt de lorrie. Achter de bestuurder steekt de trekstang omhoog. Bron: NS Transportvoorlichting / Logitech

Het leuke van de onderstaande foto is dat de Ducrora loc Martinie er met een werktrein op staat en wel bij de aanleg van de metro nabij Diemen. Helaas is uw webmaster vergeten hoe hij aan de foto kwam. Stuur s.v.p. een e-mail ↓

J.A. Bonthuis fotografeeerde de Ducrobra loc Martinie bij de aanleg van de Amsterdamse Metro nabij Diemen minstens twee keer → Zoek de drie verschillen tussen de foto hiernaast en die eronder ! De antwoorden staan hieronder. Op 26 april 1973 stond tussen de voorruiten nog SBB en op de motorkap voluit NV SPOORWEG BOUWBEDRIJF. Verder was er nog geen deur →

Op 22 maart 1974 was de afkorting SBB verdwenen. Op de motorkap stond nu Struktongroep met een logo. De karakteristieke deuropening (zonder deur) had plaats gemaakt voor een gewone rechthoekige deur. Daartoe is in de bovenste helft de opening kleiner gemaakt door twee platen in te lassen. De lasnaden zijn nog vaag te zien → Klik voor tekening.

J.A. Bonthuis fotografeerde Klaartje op 20 december 1966 bij de aanleg van de Rotterdamse Metro ↓ Klik hier voor een tekening en meer gegevens.

Bovenstaande Klaartje draagte het oude SBB nummer 53110. Het nieuwe Strukton nummer was 322001. Het volgende nummer 322002 in deze reeks was van de Rottenkraftwagen alias Motormuis. De meeste Strukton locs vielen in een andere nummerserie, namelijk 322301, etc.

Klik hier voor een tekening van de Strukton Sik “Johanna”.

De Orenstein & Koppel loc Tiny in Zutphen, 3 mei 2001 → Vanwege de ver naar onderen doorgetrokken frameplaten is haast niet te zien dat het om een drieasser gaat. Tiny was afkomstig van de Shell raffinaderij in Pernis (Figuur 131 in dit boek). Klik voor een tekening van het O&K type MC14N. Tiny is eind 2012 overgegaan van Strukton naar Shunter, waar ze nummer 504 kreeg.

← Orenstein & Koppel loc Herma op het Werkemplacement van de Flevolijn (de verhoogde spoorlijn is op de achtergrond zichtbaar). Almere, 28 mei 1986. Vergeleken met de volgende (op ongeveer dezelfde plaats genomen) foto hangt de bovenleiding al en is een seinpaal geplaatst. Klik voor een tekening van het O&K type MB9N. Strukton heeft Herma in 2014 verhuurd aan Railpark Roosendaal; zie hier. Na een fikse aanrijding in 2017 is Herma naar de Strukton werkplaats in Zutphen afgevoerd. In 2018 is Herma verlocht aan BV RailFX.

Deutz loc Mia van het type A12L714 op het tijdelijke Werkemplacement van de Flevolijn (waarvan de bovenleidingmasten op de achtergrond te zien zijn). Almere, 26 jan 1986 → Zie correcties voor Mia’s verdere levensloop.

↓ Esther (ex-NS 640) te Lage Zwaluwe, 21 september 2003 ↓ Esther was ook in België toegelaten.

Jung 14152 (1972) staat op 26 februari 2004 in de sneeuw op de Strukton werf in Maarssen, als opvolger van de ex-NS Sik Johanna (Figuur 213 in dit boek) → Klik hier voor de tekening van dit type. Anders dan bij de andere Strukton locs is (nog) geen Strukton logo en geen naam aangebracht. Dat is ook niet zo nodig voor een loc die niet verder komt dan het bedrijfsterrein. Anno 2009 is een dergelijke foto (vanaf de andere kant van de lijn Utrecht-Amsterdam) niet meer te maken.

← Janine

↑ De fabrieksplaten hierboven vertellen iets over de geschiedenis van Janine. Zij werd onder fabrieksnummer 57471 in 1963 door Deutz gebouwd en in 1995 ingrijpend gerenoveerd door ABB Henschel. Strukton heeft vier van deze draaistellocs. Zutphen, 22 maart 2005. Hieronder: Berta en Carin op 21 september 2003 in Roosendaal. Berta is de ex-NS 2270, waarvan na inbouw van een nieuwe motor de motorhuif verlaagd werd. Berta had twee zusters. Het trio ging in 2007 naar Eurailscout in Amersfoort. Carin heeft drie zusters. Het zijn de enige locs die Strukton ooit nieuw gekocht heeft ↓

Met dank aan:

Gerard de Graaf, Jan Roos, Martijn Smits, Co Wesseling en Wytze Wijbenga)

Bronnen:

[1]

Demka archief, berustend bij Het Utrechts Archief

Terug/verder naar:

{

Aanvullingen ← provincie Gelderland provincie Noord Holland → Nieuw Home Inhoud