Welkom Inhoud Inleiding Andere tractie Spoorwijdte Producenten Import & handel Eigenaars Materieel Links Contact ► Nieuw ◄ ► Zoeken ◄

Stoomtractie op smalspoor

Stoomtractie op normaalspoor

Motortractie op smalspoor

Motortractie op normaalspoor

Boeken

Aanvullingen

Tijdschriften

Raadsels

Loctypes

Modellen

Gmeinder Köf III

De Köf III (Kleinlok, Ölmotor, Flüssigheitsgetriebe, Leistungsgruppe III) werd ontworpen door de firma Gmeinder. De bouw vond plaats door drie fabrieken: Gmeinder, Jung en Orenstein & Koppel. Gmeinder heeft wel Köf III-en rechtstreeks aan particuliere bedrijven geleverd, maar alle Köf III-en die in Nederland rijden of reden zijn afkomstig van de Deutsche Bundesbahn (DB). Afgezien van prototypes kocht de DB tussen 1962 en 1966 312 Köf III-en van wat later Baureihe 332 zou gaan heten: ← Köf III van de DB serie 332 [1]. Deze locs hebben een eindoverbrenging met kettingen (alleen de ketting naar de achteras is getekend). Afgezien van prototypes kocht de DB in 1968/69 100 Köf III-en van de Baureihe 333. Uiterlijk zijn de Baureihen 332 en deze eerste honderd 333-ers vrijwel gelijk. ← Köf III van de DB serie 333 [1]. Deze locs hebben een eindoverbrenging met cardanassen. In de periode 1973-1978 kwamen 150 333-ers in dienst. Deze hebben een verbeterde motorkoeling en daardoor een ander uiterlijk. Hierop wordt hieronder ingegaan. 220 locs van de Baureihe 333 werden later voor afstandbediening omgebouwd. Ze kwamen daardoor in Baureihe 335.

↑ Aanleg van de HSL (Hoge Snelheids Lijn) bij Roelofarendsveen, 18-08-2005 ↑ Bij grotere vergroting zijn enkele opschriften te zien, zoals revisie bij NEWAG (de handelaar) op 2-11-2004 Bekend is (zie de tabel hieronder en [2]) dat de aannemerscombinatie Infraspeed voor de aanleg van de HSL vier gebruikte Köf III-en betrok van de Duitse firma NEWAG (opm. a). Drie stuks waren groen met oranje gespoten. Zelfs de buffers waren groen. De locs droegen geen bedrijfsnummers en waren daardoor moeilijk van elkaar te onderscheiden. De loc op de foto heeft de oude motorkoeling en moet daarom één van de beide 332-ers (met dus kettingaandrijving) uit de tabel zijn. Uit vergelijk met de foto’s van [2] – met name wat betreft de dakopbouw – blijkt dat het Jung 13904 (1965) is.

De eerst (al in of voor 2004) afgeleverde 332-er was echter blauw en bleef dat: ←Moerdijk, 12-05-2005. Dia: Pierre de Greeuw De loc is Orenstein &Koppel fabrieksnummer 26387 (1965). Bij de Deutsche Bundesbahn was het bedrijfsnummer 332 150-2. Met andere woorden: het gaat om een Köf III van het oudste type, met ketting aandrijving. De loc werd van 2002 tot 2004 door NEWAG in deze blauwe uitmonstering verhuurd. De foto is circa een jaar na de aflevering aan Infraspeed gemaakt. Het is onwaarschijnlijk dat de loc daarna nog groen met oranje gespoten is.

↑ Aanleg van de HSL nabij Moerdijk, 09-03-2005. Op de loc ontbreken opschriften totaal. Het is O&K 26904 uit 1975 (zie tekst) ↑ Dit is een Köf III met verbeterde motorkoeling. Daardoor is de voorkant van de motorkap anders: voor een rond gaas met de ventilator erachter en aan de zijkant sleuven. Het gaat daarom om de in 1975 gebouwde O&K 26497 dan wel 26904 (zie de tabel hieronder). Het gaat in elk geval om de 335 serie, die bij de DB met afstandbediening was uitgerust. Die is kennelijk afgenomen, want alle uiterlijke kenmerken ontbreken: er is geen antenne op het dak, geen rangeerkoppeling, geen lamp onder de dakgoot (die brandt als de loc op afstand bestuurd wordt) en geen uitbouw in de (op deze foto niet zichtbare achterwand) voor de extra apparatuur. Maarten van der Willigen ontdekte een verschil tussen de beide locs van de 335 serie. Dat kan geïllustreerd worden met behulp van de foto hierboven en de foto hieronder. Kennelijk zijn onderstel + motorkap groen en de cabine oranje gespoten op een tijdstip dat de cabine van de loc gescheiden was. Daarna zijn de handgrepen geel geverfd. Dat is voor de loc op de foto hierboven ook het geval voor de handgreep boven het ronde rooster in de neus. maar bij de loc op de foto hieronder is dat vergeten: de handgreep is nog groen.

↓ Aanleg van de HSL nabij Roelofarendsveen op 09-09-2005. De loc is O&K 26497 uit 1975 (zie tekst) ↓ Deze Köf III is pas in augustus 2005 bij de HSL aangekomen (volgens bijschrift van een foto van Edwin Valk op de website van Nico Spilt)

Maarten van der Willigen ontdekte op [2] ook foto’s uit 2011 van O&K 26497. De loc is bij NEWAG terug gekeerd en is door NEWAG verhuurd aan WRS in Duisburg. De kleuren zijn nog steeds groen en oranje (al zijn de naam NEWAG en enkele gegevens aangebracht. De handgreep boven het ronde rooster in de neus is nog steeds groen.

Eén van de twee Köf III-en van Bemo, namelijk Jung 13892 (1965) kwam nog in DB uitvoering als Bemo verhuurloc in ’t Harde (zie hier). Bij een revisie en schilderbeurt door Bemo in 2008 werd ook de motorkoeling aangepakt en verscheen er een rond gaaswerk in de voorkant van de motorkap. ← Op de werf van Bemo in Waarland, foto van de Bemo website. Het is op de foto wel te zien dat het ondanks de verbeterde motorkoeling niet om de DB serie 333 of 335 gaat: de sleuven in de zijkant ontbreken. De luchtreservoirs zitten op deze foto nog steeds (zoals bij de Köf III gebruikelijk) onder de cabine.

Voor het gebruik bij de Metro in Amsterdam werden de twee luchtreservoirs tegen de achterwand geplaatst: Metro werkplaats Diemen, 21-03-2015, foto Martijn Smits→ Dat zal te maken hebben met het vrije ruimte profiel van de Amsterdamse Metro; zie bijvoorbeeld hier.

Tabel: De ex-DB Köf III in Nederland

DB nummer

Fabrieksnummer

Bouwjaar

In Nederland

Bij

332 101-5

O&K 26339

1964

- 2001

Verschillende handelaren

2001 - ≤ 2014

verhuur door Railcar Service Kuijpers, Bergen op Zoom: in 2002 aan Shell Chemie Moerdijk; in 2005 aan Voestalpine Railpro in Crailoo (zie hier), in 2006 aan Nedtrain in Haarlem en in 2010 aan Pernis Combi Terminal (zie hier).

≤ 2014 - heden

ICL-Industrial Products, Terneuzen. Zie hier.

332 150-2

O&K 26387

1965

2004 - 2006

Infraspeed (aanleg HSL); zie ook opm. b).

332 247-6

Jung 13892

1965

2006 - heden

Bemo verhuur: aan Nedtrain in ’t Harde (zie hier) en aan de Metro in Amsterdam (zie daar).

332 259-1

Jung 13904

1965

2004 - 2006

Infraspeed (aanleg HSL); zie ook opm. b).

333 188-1 → 335 188-9

O&K 26497

1975

2005 - 2006

Infraspeed (aanleg HSL)

? - heden

NEWAG ); zie opmerking opm. a en opm. c).

333 192-3 → 335 192-1

O&K 26902

1975

2004 - heden

Bemo verhuur: in 2005 aan TTR in R’dam en EPT in A’dam wegens onderhoud eigen locs; in 2006/2007 aan NedTrain in Haarlem, vanaf 2008 aan Vopak TTR in de Botlek, vanaf 2009 tot heden bij de Rietlanden Afrikahaven in A’dam.

333 194-9 → 335 194-7

O&K 26904

1975

2004 - 2005

Infraspeed (aanleg HSL)

2005 - heden

BAM Rail voor gebruik bij Amsterdamse Metro, onder de naam Opa.

Opmerkingen:

a)

Newag in Oberhausen (niet te verwarren met de Poolse fabriek van die naam) verhandelde en renoveerde locomotieven en heeft ook enkele nieuwe locs gebouwd. Newag ging in 2018 failliet.

b)

Het is niet bekend wat er met deze locs na 2006 is gebeurd [2].

c)

Deze loc is terug gegaan naar de handelaar NEWAG en is sinds 2011 verhuurd aan WRS (Westdeutsche Rail Service GmbH) in Duisburg [2]. In 2011 waren de Infraspeed kleuren groen/oranje nog aanwezig. Zie ook hier.

d)

De Zuid Limburgse Stoomtrein Maatschappij (ZLSM) heeft een tweetal Köf III-en uit de DB Baureihe 332 (dus met kettingaandrijving), geheten Spaniol en Conrad. Ze hebben geen Nederlandse geschiedenis.

Met dank aan:

Pierre de Greeuw, Martijn Smits, Maarten van der Willigen en Peter Zorge.

Bronnen:

[1]

Auf den Schienen der Welt Dit is een leverlijst van de firma Voith, geïllustreerd met voorbeelden. Kopieën van vier delen werden ontvangen van Peter Zorge (indertijd secretaris van de Hoogovens Stoomclub).

[2]

De website www.deutsche-kleinloks.de bevat gegevens van alle Köf’s. Door het invullen van bijvoorbeeld het DB nummer, het fabrieksnummer of de latere gebruiker verschijnt de levensloop.

{

Overzicht van motorloctypes op normaalspoor Köf II

Terug/verder naar:

Nieuw Home Inhoud