|
► Nieuw ◄ ► Zoeken ◄ |
|||||||||||||
|
|
|||||||||||||
|
|
|||||||||||||
|
Deutz type A6M517 en de Köf II |
|||||||||||||
|
|
|||||||||||||
|
|
←↑ De Köf II (Kleinlok, Ölmotor, Flüssigheitsgetriebe, Leistungsgruppe II) van de Deutsche Reichsbahn [1] De Köf II werd gebouwd door
diverse Duitse locomotieffabrieken, maar Deutz had
het grootste aandeel. De door Deutz na de Tweede Wereloorlog voor de DB gebouwde Köf
II’s werden uitgerust met de watergekoelde Deutz A6M517 zescilinder dieselmotor van 128 pk bij 1500 rpm. Ook enkele andere Duitse fabrikanten gebruikten deze
motor voor hun Köf II’s. |
||||||||||||
|
|
|||||||||||||
|
|
Deutz leverde de Köf II behalve aan de Deusche Bundesbahn (en eerder aan de DRG) ook fabrieksnieuw aan particuliere klanten. Tot 1950 gebeurde dat in ongewijzigde vorm. Omdat Deutz het loctype indertijd naar de ingebouwde motor vernoemde, heette dit type bij Deutz geen Köf II, maar A6M517. In 1978 nam de staalhandel Lommaert in Born Deutz 55634 in gebruik. Die was in 1954 nieuw geleverd aan de Süddeutsche Kalkstickstoffwerke in Trostberg. ← Lommaert in Born, foto Michael
Vogel, 08-11-1988 . |
||||||||||||
|
|
← Lommaert in Born, foto Pierre
de Greeuw Terzijde: er is nog één andere Deutz A6M517 in Nederland geweest. De A6M517 van de
Verenigde Oliefabrieken (Unimills) in Zwijndrecht is
fabrieksnieuw naar Nederland gekomen. Een foto van deze Deutz
56160 (1955) staat als Figuur 103 in dit boek. |
||||||||||||
|
|
← Nadat er in
1992 een gebruikte Cockerill bij Lommaert verscheen, stond de Deutz
een tijdje als monument bij Lommaert opgesteld. De
gelijkenis met een Köf II van de Deutsche Bundesbahn is treffend. Dia:Pierre de Greeuw. Nog in hetzelfde jaar 1992 mocht de Zuid Limburgse Stoomtrein Maatschappij (ZLSM) de loc meenemen. Het was de eerste locomotief van de ZLSM. Daar is ze nog steeds als Lommaert rijvaardig. |
||||||||||||
|
|
|||||||||||||
|
|
Na 1950 kon de klant bij Deutz ook kiezen voor een uitvoering met hoogliggend en rondom gesloten machinistenhuis [1]. Omdat Deutz de locs indertijd naar de ingebouwde motor vernoemde, heetten beide types A6M517. In leverlijsten is het onderscheid tussen de types (er was ook nog een tramuitvoering) niet gemaakt. Van de A6M517 uitvoering met hoogliggend en rondom gesloten machinistenhuis zijn geen Nederlandse, maar wel Duitse voorbeelden bekend: ← De A6M517
van de Ulmer Eisenbahn Freunde [2] Het grote verschil is dat het machinistenhuis hoger is geplaatst, waardoor de voorramen boven i.p.v. naast de motorkap zitten. |
||||||||||||
|
In deze website wordt Nederlands industriespoor behandeld. De reden om aandacht te besteden aan de A6M517 uitvoering met hoogliggend en rondom gesloten machinistenhuis is de relatie met het wel in Nederland bekende Deutz loctype A8L614. In de uitvoering met hoogliggend en rondom gesloten machinistenhuis kon namelijk ook de luchtgekoelde Deutz A8L614 motor ingebouwd worden en dat werd dus het loctype A8L614. Locs van de types A6M517 met hoogliggend machinistenhuis en van het type A8L614 zijn uiterlijk vrijwel gelijk. De watergekoelde A6M517 heeft een radiator achter een traliewerk en de luchtgekoelde A8L614 heeft een inlaatfilter op die plaats. Bovendien is motorkap bij de A8L614 aan de voorzijde afgerond en bij de A6M517 hoekig. Niet zichtbaar is dat de A8L614 motor 130 pk (bij 1800 rpm) levert en de A6M517 slechts 94/107 pk (bij 1250 rpm). |
|||||||||||||
|
|
|||||||||||||
|
Köf II achtigen van
andere fabrieken Behalve Deutz leverde ook bijvoorbeeld Windhoff locs volgens het Köf II ontwerp rechtstreeks aan particuliere bedrijven. Zo’n Windhoff is in 1983 tweedehands terecht gekomen bij Eurogas (nu Vopak) in Vlissingen-Oost. Windhoff 1055 (1954) bij Eurogas op 10-09-1956, foto Henk de Jager → Interessante details zijn het olievat op de voetplaat, de halfautomatische koppeling en het traliewerk voor de lampen. Het Windhoff type was MlgIII30, waarbij MlgII op mittelschwere Leistungsgruppe sloeg en 130 op het vermogen (128 pk bij 1500 rpm) van de Deutz A6M517 dieselmotor [3]. |
|
||||||||||||
|
“Echte” DB Köfs Er zijn ook echte DB Köf II’s gebruikt naar Nederland gekomen. Daar waren toevallig geen door Deutz gebouwde exemplaren bij. Maar vanwege de innige verwantschap worden ze op deze webpagina meegenomen. Zo rijdt Gmeinder 4886 (1956) vanaf 1999 tot op heden (2015) bij Store-Ship in de Europoort. Store-Ship in de Europoort, 21-11-2005→ In de loop der jaren zag de loc er sterk verschillend, maar altijd keurig uit: |
|
||||||||||||
|
Op deze foto is de loc zorgvuldig in bedrijfskleuren gebracht: Store-Ship, foto Michael Vogel, 24-02-2006 → Eind 2007 werd Store-Ship overgenomen door Broekman. De beschildering met de naam Store-Ship bleef, maar werd in de loop der jaren wel wat valer. Op 18-06-2013 was de loc echter geheel in stemmig donkerblauw; zie hier. |
|
||||||||||||
|
De Graan Elevator Maatschappij (GEM, vanaf 1999 Maassilo) aan de Montrealweg in de Botlek had van 1985 tot 2000 een ex-DB Köf, die in 1960 door O&K gebouwd was. Graan Elevator
Maatschappij, Botlek, 04-09-1985 → De loc was nog tot ergens tusen 2009 en 2012 zonder rails aanwezig bij Meijers Scheepsmotoren B.V., Dordrecht-Zeehaven. Zie ook hier. |
|
||||||||||||
|
|
|||||||||||||
|
Opmerkingen: |
a) |
De ZLSM heeft voor de Lommaert het nummer 321-01 bedacht. Dit suggereert dat de loc tot de 321 serie van de Deutsche Bundesbahn heeft behoord. Dat is echter niet het geval: de loc is nieuw geleverd aan de Süddeutsche Kalkstickstoffwerke in Trostdorf (D). |
|||||||||||
|
b) |
Behalve een Deutz A6M517 met lage cabine, met hoge cabine en in tramuitvoering was er ook een Deutz A6M517 als mijnloc. |
||||||||||||
|
c) |
Een overzicht van in Nederland gebruikte de DB Köf II’s en soortgelijke voor de industrie gebouwde locs is hier te vinden. |
||||||||||||
|
d) |
De honderden loc van het type Köf II zijn onderling niet gelijk. Vanaf 1965 werden er Köf II’s met cardanaandrijving gebouwd. De hier genoemde Köf II’s en afgeleide locs hadden/hebben allen kettingen in plaats van cardanoverbrenging. Ook wat betreft de beremming zijn er verschillen. |
||||||||||||
|
e) |
De Köf II werd al voor de Tweede Wereldoorlog gebouwd. Orenstein & Koppel leverde toen aan particuliere bedrijven het type RL 7 en RL8. Die types leken op de Köf II maar waren dieselmechanisch (in plaats van dieselhydraulisch) en hadden een eindaandrijving met blinde as en koppelstangen. Na de Tweede Wereldoorlog bouwde LKM in Oost-Duitsland zulke locs als type N4 door. |
||||||||||||
|
|
|||||||||||||
|
Met dank aan: |
Henk de Jager, Pierre de Greeuw
en Michael Vogel. |
||||||||||||
|
|
|||||||||||||
|
Bronnen: |
[1] |
Peter Grosse und Horst Troche, “Die
Einheitskleinlokomotiven, Leistungsgruppen I und II”, EK-Verlag 2002. |
|||||||||||
|
[2] |
|||||||||||||
|
[3] |
Steafan Laucher, Windhoff Lokomotiven,
Bahn-Express 1985. |
||||||||||||
|
|
|||||||||||||
|
{ |
|||||||||||||
|
Terug/verder naar: |
|
||||||||||||
