|
►
Nieuw ◄` ► Zoeken ◄ |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Deutz MLH132, MLH232 en MLH332 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
↑ Dit is een foto uit de Deutz
MLH332F folder [1]. De stalen cilinder op de motorkap dient voor het starten.
De folder van importeur Spoorijzer [2] zegt hierover:“Het aanzetten van den
motor geschiedt zonder tijdroovende voorbereiding
zuiver automatisch door samengeperste lucht, die door den motor zelf in de
vorm van uitlaatgassen wordt geproduceerd en in een drukluchtvat
opgeslagen wordt”. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Inleiding De Deutz locomotieven van de MLH
serie met langzaam lopende viertact dieselmotoren
met één liggende cilinder en verdampingskoeling waren de opvolgsters van locs
met soortgelijke Ottomotoren. De MLH serie is op
een andere webpagina in
grote lijnen behandeld. Het gaat om drie verschillende motoren, aangeduid met
hun zuigerslaglengtes van 22, 28 en 32 cm. Op deze
webpagina wordt nader ingegaan op de Deutz locs met
MLH motoren met een zuigerslaglengte van 32 cm. De
motor werd in de loop der jaren verbeterd en zo ontstonden achtereenvolgens
de versies MLH132, MLH232 en MLH332. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
↑ In deze foto uit de MLH332F folder [1] is
te zien dat de motor voor dit grootste MLH type hoger is dan de
versnellingsbak (die voor alle types gelijk is) |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Op de bovenste twee foto’s is een persgascilinder te zien die op de motor(kap) ligt. Tijdens bedrijf werd die cilinder met uitlaatgas gevuld. Bij een volgende start werd de motor aan het draaien gebracht door dat gas onder druk in plaats van de brandstof in te spuiten. Foto uit Spoorijzer folder [2] → Op de foto rechts ziet de loc er hetzelfde uit als op de foto hierboven. Alleen ligt de persgascilinder nu niet horizontaal op de motorkap (waardoor het uitzicht wat belemmerd werd), maar staat verticaal in de cabine (waar niet veel ruimte was; de machinist zal nu maar aan één kant kunnen in- en uitstappen). Niet alle MLHx32’s hadden dus een persluchtcilinder op de motorkap, maar het omgekeerde is wel waar: een Deutz met een persluchtcilinder op de motorkap is een MLHx32. |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Gegevens De volgende gegevens zijn bekend: |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
* Aangenomen is dat deze gegevens gelijk zijn aan die van de NS 93 (type ML132R). ** Volgens de bovenste foto op deze webpagina. *** Het onderscheid tussen de MLH332 = MLH332 A en de MLH332 B wordt alleen in de Spoorijzer folder [4] en niet in de leverlijsten
gemaakt. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
In Nederland Uit [3a] blijkt dat dit grootste
MLH type het meeste in Nederland voor kwam: ·
6x MLH132 ·
17 x MLH232 ·
36 x MLH332 Dat zijn er 59 in totaal op smalspoor en daarbij komt
nog één loc op normaalspoor. Hieronder staan een aantal voorbeelden. Steenfabriek de Gallantijnse Waard bij Elden
(van P.A. Bos te Oosterbeek) had sinds 1925 tot
volle tevredenheid een MLH132F met Deutz fabrieksnummer
6899; zie hier. Deutz 11546 (1933) van Kurstjens in Tegelen was een MLH332F. Via de link is een foto te zien.
Deze loc had soortgelijke zware buffers als de loc in bovenste foto uit de Deutz folder hierboven. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Tiglia – ook in Tegelen – had een MLH132F en een
MLH232 uit 1927: Foto: collectie Hay
van Rhee → Ten behoeve van onderhoud is de
MLH232F van Tiglia in de open lucht opgebokt. De
krukas met de vliegwielen, de wielen en het remwerk zijn verwijderd. Voor de
loc staat monteur Willem Peelen, die op andere foto’s als machinist te zien
is. De collectie van Hay van Rhee bevat veel foto’s
van een MLH met een persgascilinder op de motorkap. Bekend is de levering van
Deutz 7259 (1927) van het type MLH232. Het lijkt
niet uitgesloten dat Tiglia nog een MLH232F of
MLH332F had, want op de leverlijsten [3] staan via importeur Spoorijzer
geleverde locs van deze types waarvan de klant onbekend is. |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Machinist Graatje Zegers en een onbekende
remmer rijden door het Wandelpark (Klein Zwitserland) in Tegelen,
op weg van de groeve Egypte naar één van de fabrieken van Russel
Tiglia, dat wil zeggen naar Russel
aan de Kaldenkircherweg of naar Tiglia
aan de Steenweg. Foto: collectie Hay van Rhee → De fusie van Russel
en Tiglia dateert van 1935; de foto moet dus in of
na 1935 genomen zijn. Het logo RTT (Russel Tiglia Tegelen) staat nog niet op de loc. |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
Spoorijzer in Delft had minstens twee MLH332’s in het
eigen verhuurpark.
Ze waren in 1933 gebouwd. ← Deel van een advertentie van Spoorijzer in het
Tijdschrift van de Heidemij
in de jaargangen 1946/47. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Er bestaan ook foto’s van
MLH232F’s of MLH332F’s die genomen zijn bij bedrijven die niet op de
leverlijsten [3] staan. Het kan gaan om al genoemde onbekende klanten van
importeur Spoorijzer. Steenfabriek Elden.
Foto: collectie Hay
van Rhee → (De steenfabriek Elden te Elden lag naast de al genoemde steenfabriek de Gallantijnse Waard). |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
De Twents(ch)e Kalkzandsteenfabriek had ook zo’n loc: ← Foto op de website van de Historische Vereniging
De Dree Marken De fabriek lag tot 1955 in de
gemeente Losser en na een wijziging van de gemeentegrenzen in Oldenzaal. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Uit de Deutz leverlijst van Toon Steenmeijer [3a] blijkt dat de Bataafsche Petroleum Mij. (BPM) in s´Gravenhage tussen 1927 en 1930 negen locs (fabrieksnummers 7693 t/m 98; 8842/43, 9699) van het type 20MLH232/332F voor 700 mm spoorwijdte kocht (hierbij staat 20 voor 20 pk). Ze kwamen kennelijk (deels ?) op het eiland Tarakan in Nederlands Indië terecht en overleefden (deels ?) de Tweede Wereldoorlog: Wederopbouw van de BPM olie-installaties op het eiland Tarakan voor de kust van Oost-Borneo in de periode juni/juli 1945. Collectie Nederlands Instituut voor Militaire Historie → De BPM heeft de loc op de foto zelf van een uitlaatpijp voorzien. |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Normaalspoor De locs voor normaalspoor misten de kenmerkende cilinder met perslucht op de motorkap. In 1928 ontving de Bataafsche Petroleum Mij. in Rotterdam-Charlois Deutz fabrieksnummer 8434 van het type MLH232R [3b]. Daarvan is verder niets bekend. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Opmerkingen: |
a) |
De firma Spieker & Elferink in Zutphen schreef een merkwaardige brief:
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
↑ Brief uit [1] ↑ |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Het merkwaardige is dat Spieker & Elferink tevreden is over een ruwolie-rangeerlocomotief. In het hedendaagse taalgebruik is dat een dieselrangeerlocomotief. Spieker & Elferink komt op de leverlijsten [3b] voor met Deutz 6588 (volgens dit boek 6504) uit 1924. Dat was een loc van het type CXIVR en dat type heeft geen dieselmotor, maar een Ottomotor. Leverlijsten zijn niet volledig en niet foutloos, maar opmerkelijk is dat Spieker & Elferink het over 30/33 pk hebben. Deutz had in 1925 nog geen diesellocs met zo’n hoog motorvermogen gebouwd, maar wel CXIV’s (zie hier). Met andere woorden: Spieker & Elferink dachten ten onrechte dat ze een dieselloc hadden. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Met dank aan: |
Dhr. P.A. de Wit. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Bronnen: |
[1] |
Deutz folders en referentiebrieven in het archief van de Heidemij: Gelders Archief, plaatsingsnummer 0915: Heidemij, Bestuur en Directie daarin 7.01.2. Commissie tot onderzoek van het vraagstuk der vuilverwijdering/V.A.M. o.a. inventarisnummers 1271 – 1278. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
[2] |
Xerox kopieën van Nederlandstalige Spoorijzer folders, verkregen van ex-SIJ medewerker dhr. P.A. de Wit uit Delft. Wat betreft de foto’s is de voorkeur gegeven aan de Duitstalige folders [1] omdat (vele jaren later) de originele Duitse folders gefotografeerd konden worden. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
[3] |
Deutz leverlijsten van: |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
[3a] |
Toon Steenmeijer (Nederlands smalspoor); |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
[3b] |
Jens Merte. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
{ |
Overzicht van motorloctypes op smalspoor Deutz MLH diesellocs |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Terug/verder naar: |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
