Welkom Inhoud Inleiding Andere tractie Spoorwijdte Producenten Import & handel Eigenaars Materieel Links Contact ► Nieuw ◄ ► Zoeken ◄

Stoomtractie smalspoor

Stoomtractie normaalspoor

Motortractie smalspoor

Motortractie normaalspoor

Zagro E-maxi Geplaatst: 29-03-2017; laatst gewijzigd: 27-09-2023

Inleiding In 2007 bracht de Duitse firma Zagro het E-Maxi rail-wegvoertuig op de markt. De cursieve E slaat op elektrische aandrijving met accu’s. Maxi doet denken aan het al langer bestaande Zagro type Maxi Rangierer met verbrandingsmotor. De E-Maxi is echter een nieuw ontwerp; het is dus geen variant van de Maxi Rangierer waarin alleen de verbrandingsmotor door een elektrische aandrijving is vervangen. Later kwamen er verschillende modellen, de E-Maxi S, L, M, XL en XXL. Die zullen hier besproken worden, voor zover ze in Nederland voorkomen (opmerking a)

E-Maxi M en E-Maxi L

Net als bij de Maxi Rangierer zit bovenop deze modellen een draaibare kop. Daaraan zijn een staak met een koppeling en een boom bevestigd. E-Maxi M met Class 66 loc van Euro Cargo Rail bij de voormalige (in 2009 – 2011 gefaseerd gesloten) hoofdwerkplaats van NS/Nedtrain achter het station in Tilburg. Foto: [1]→ De E-Maxi kon net zoals bij de Maxi Rangierer via een hendel op de boom bediend worden. Standaard is al jaren radiografische afstandsbediening. De boom dient dan alleen om de draaibare kop makkelijker te kunnen draaien of kan vervangen worden door een tweede staak met een ander soort koppeling.

← E-Maxi M bij de Haagse Tramweg Maatschappij. Foto: importeur Koks Alkmaar. Deze E-Maxi M heeft geen draaibare kop vanwege de koppelhoogte van de trams van slechts circa 600 mm en om de E-Maxi zo laag mogelijk te houden om onder de trams te kunnen rijden om de draaistellen te verplaatsen. Zie ook opmerking a). Anders dan de nog te bespreken E-Maxi XL (die van 1 of 2 zitplaatsen kan worden voorzien) worden de E-Maxi M en L op afstand bediend door iemand die met het voertuig meeloopt.

↑ Tekening van de E-Maxi M [1] ↑

Anders dan bij de Maxi Rangierer (die wat betreft de wegwielen een driewieler is) geschiedt de voortbeweging door vier wegwielen met Vulkollan of rubberen loopvlakken (opmerking b), zowel in het spoor als daarbuiten. Bij gebruik als railvoertuig laat men vier spoorgeleidewieltjes in de rails zakken.

↑ Foto uit [1] ↑

Bij opgetrokken spoorgeleidewieltjes kan elk wegwiel maximaal 135° verdraaid worden. Dat is mogelijk omdat elk wiel door een eigen elektromotor van 5 kW wordt aangedreven. Een krabgang en het op de plaats ronddraaien behoren tot de mogelijkheden. Dit geldt voor alle modellen van de E-Maxi serie. Remmen gebeurt elektrisch via de elektromotoren. De vrijkomende energie gaat terug naar de batterijen. Voor nood en parkeren is er een mechanische rem, ook op de elektromotoren. Het in 2007 geïntroduceerde type werd E-Maxi (zonder toevoeging) genoemd. Toen er meer uitvoeringen verschenen werd dit de E-Maxi M genoemd. Het vermogen is 4 x 5 kW = 20 kW ofwel 28 pk. Het gewicht is 3,5 ton. De E-Maxi is daarmee zwaarder dan de Maxi Rangierer (20 pk en 2 ton), maar toch is de opgegeven trekkracht hetzelfde (200 ton treingewicht). De E-Maxi L verschilt uiterlijk weinig van de E-Maxi M. De E-Maxi L is iets langer, heeft een accupakket met bijna dubbele capaciteit en een maximale trekkracht (bij vlakke baan, etc.) van 300 versus 200 ton treingewicht (zie ook opmerking c).

E-Maxi L

E-Maxi XL tijdens de Raildagen 2024 bij de werkplaats van Strukton, Arriva en Jacco Fijn Techniek in Zutphen op 21-09-2024 → Het voertuig is uitgerust met een draaibare koppelboom. Er is geen zitplaats; het apparaat wordt door de meelopende bestuurder radiografisch bestuurd. De grote en dikke staalplaat is niet standaard. Er was met Google Lens geen andere Zagro E maxi met zo’n staalplaat te vinden. Gezien de afdrukken van buffers is de functie kennelijk om het voertuig tegen de buffers van te koppelen voertuigen te beschermen.

Dit is de fabrieksplaat van het voertuig op de vorige foto → Hieruit blijkt onder andere dat het bouwjaar 2013 is. Het is niet uitgesloten dat Zutphen niet de eerste werkplek van deze E-Maxi L is. Maar dat is wel goed mogelijk want de werkplaats in Zutphen is in 2012 geopend. Er wordt een fabrieksnummer genoemd, maar de systematiek van de Zagro fabrieksnummers is onbekend. Er is ook geen fabriekslijst bekend. Behalve de fabrieksplaat van Zagro was ook een plaat van importeur Koks in Alkmaar aanwezig, maar die bevat geen aanvullende informatie die hier van belang is.

E-Maxi XL De E-Maxi XL is een stuk groter dan de hierboven genoemde types en heeft een accupakket met meer capaciteit. Op een vlak en recht spoor kan 500-700 ton treingewicht getrokken worden (zie ook opmerking c). De E-Maxi XL van Stadler Service in Blerick op de Dag van de Maakindustrie, 11-03-2018. Foto Jan Roos → De staak met de koppeling (in dit geval een Scharfenberg type 10) is aan een kopse kant bevestigd. De bestuurder kan met zijn afstandsbediening meerijden op een stoel naast het accupakket. Op de hoeken zijn rode noodknoppen aangebracht. Stadler Service in Venlo-Blerick onderhoudt diverse elektrische en dieseltreinstellen voor Arriva en Connexxion. Bij Stadler Service in Hengelo worden de 17 elektrische Flirt treinstellen van de lijnen Zwolle-Enschede en Zwolle-Kampen van Keolis (daarvoor: Syntus) onderhouden. E-Maxi bij Stadler Service in Hengelo, 08-12-2017. Foto: Matthijs Bokma (Koks) → Aan de naar de fotograaf toegekeerde zijde heeft de E-Maxi XL geen koppeling. Dat is ook niet nodig: de E-Maxi kan immers op haar wegwielen om haar as draaien. Zie bijvoorbeeld hier voor een video van de E-Maxi.

Toepassing in Nederland

De importeur van Zagro voor Nederland en België (zie ook opmerking d) was sinds 2005 Koks Milieu- en Voertuigtechniek in Alkmaar. De voertuigen werden afgeleverd met het opschriift “Koks Zagro”. Koks had ook een E-Maxi voor verhuur. “AMT Group heeft vanaf januari 2022 de vertegenwoordiging van Zagro voor de Nederlandse markt overgenomen van Koks Group. Koks Civiel ondersteunt ons in de overgangsperiode en blijft daarnaast servicedealer en leverancier van onderdelen” [2]. De volgende E-Maxi’s zijn in Nederland actief (geweest):

Locatie

Bouwjaar

Fabrieksnr

Opmerkingen

Nedtrain Haarlem

2007 2008

Type E-Maxi M, 2 stuks, namelijk ex-Watergraafsmeer en ex-Eindhoven of ex-Maastricht [1].

Nedtrain Eindhoven

2007

Type E-Maxi M [1]

Nedtrain Maastricht

2007

Type E-Maxi M [1]

Nedtrain Tilburg

2008

2008-60804

Type E-Maxi M; zie de eerste foto op deze webpagina [1]. Na sluiting door Nedtrain verkocht aan Shunter Rotterdam.

HTM Den Haag

2011

Remise Lijsterbesstr. Type E-Maxi M; zie de foto hierboven [1].

2014

Remise De Werf, Type E-Maxi M [1]

Werkplaats Strukton Zutphen

2013

80300

Type E-Maxi L

Via *

2013

7 stuks E-Maxi XL, waaronder E-Maxi Combi ** (zie de foto hieronder). Na afloop zijn de E-Maxi’s teruggekocht. Vier gingen er terug naar Zagro, 1 naar Koks en 2 naar Stadler [1].

Regiotram Utrecht

2014

Huur gedurende 6 weken [1].

Coatex Moerdijk

2017

E-Maxi XL met wagonreminstallatie [1]

Stadler Hengelo

2017

E-Maxi XL: gereviseerde ex-Via [1]

Stadler Venlo (Blerick)

2018

E-Maxi XL: gereviseerde ex-Via [1]

* Via was een combinatie van Visser & Smit Bouw en Imtech Building Services, die betrokken was bij de bouw van de Noord-Zuidlijn van de Amsterdamse Metro. De E-Maxi Combi van Via; foto Koks Group → ** Het voertuig bestaat uit twee E-Maxi XL's, verbonden door een laadplatform. Aan beide uiteinden zijn stoelen aanwezig. Het voertuig kan twee 20 ft containers van elk 10 ton over rails en over de weg vervoeren en is gebruikt voor materiaaltransport bij de afbouw van de Noord/Zuidlijn.

Alle E-Maxi’s in de tabel werken vooral in overdekte ruimtes, zoals werkplaatsen, remises en tunnels. Belangrijk is dat de accuvoertuigen geen schadelijke uitlaatgassen produceren. Als er in een werkplaats of remise meerdere evenwijdige sporen naast elkaar in bestrating of verharding liggen, dan is een groot voordeel van een rail-wegvoertuig dat dit zich op de wegwielen snel van het ene naar het andere spoor kan begeven, zonder wissels te passeren. Op dit interessante terrein zijn meerdere fabrikanten actief. In Nederland zijn dat Niteq (al jaren) en Bemo (sinds kort).

Opmerkingen:

a)

Per model bestaan vele mogelijkheden. Zo is de E-Maxi XL leverbaar met een cabine of een wagonreminstallatie. De E-Maxi XL voor Coatex in de Moerdijk (hier nog bij Zagro in Duitsland en korte tijd later getoond op de beurs Railtech in Utrecht) heeft een wagonreminstallatie. De luchtreservoirs en remslangen zijn te zien. Foto Matthijs Bokma (Koks). ↓

b)

Vulkollan is een handelsmerk van Bayer AG. Het is een kunststof speciaal bedoeld voor (zwenk)wielen. Rubber heeft een hogere wrijvingscoëfficiënt en geeft daarom meer trekkracht, maar is sterker onderhevig aan slijtage: de standtijd voor rubberen wielen is circa 800-1000 uur en voor Vulkollan wielen circa 2000-2500 uur.

c)

Andere fabrikanten geven vaak de “trekkracht aan de haak” op (en dat in de moderne eenheid kN = kiloNewton). Het voordeel daarvan is dat de trekkracht van verschillende tractievoertuigen (bijvoorbeeld van verschillende fabrikanten) direct met elkaar vergeleken kan worden. Het nadeel is dat uit de trekkracht aan de haak niet meteen blijkt welk treingewicht verplaatst kan worden. Daarvoor moet een aanname gedaan worden voor de weerstand tegen rollende wrijving (die bijvoorbeeld van de conditie van het spoor afhangt).

d)

Deze website beperkt zich tot Nederland. Om toch een idee te geven van de activiteiten van Koks: BASF in Antwerpen heeft 3 stuks E-Maxi: één type M voor 200 ton treingewicht d.d. 05-2011, en twee maal type XL voor 500 ton treingewicht, d.d. 05-2011 en 2014. Ook is er één E-Maxi XL voor 500 ton momenteel in bouw (levering voorzien in december 2018). 2XL in Zeebrugge (deze logistieke dienstverlener heet zo; de naam heeft niets met de Koks Zagro E-Maxi XL te maken) heeft een E-Maxi XL voor 700 ton treingewicht met een wagonreminstallatie.

Met dank aan:

Matthijs Bokma (Koks Alkmaar), Jan Roos en Frank Schouten.

Bronnen:

[1]

Folders en website van Zagro en importeur Koks in Alkmaar.

[2]

Nieuws op de AMT website.

{

de pagina Andere tractie

Terug/verder naar

Nieuw Home Inhoud