►
Nieuw ◄ ► Zoeken ◄ |
|||||||||
|
|||||||||
(Vracht)auto’s |
|||||||||
|
|
|
|||||||
Het gaat hier om
(vracht)auto’s die op een bestraat terrein een trein vervoeren, zonder dat ze voorzien zijn van spoorgeleidewieltjes (zoals
bijvoorbeeld een Unimog voorzien kan
worden van spoorgeleidewieltjes). In 1956 beschikte de eigen
rangeerdienst van Philips in Eindhoven over
een van NS gehuurde dieselelktrische loc van de serie 500 en “4
rangeertrekkers; dat zijn omgebouwde zware vrachtauto’s” [1]. Bij het artikel
in [1] staat onderstaande in ≤
1956 gemaakte foto: |
|||||||||
|
|||||||||
De 6 x 6 trekker draagt nog
een provinciaal nummerbord (N-24592). Van de registratie van de Noord
Brabantse kentekens is helaas weinig bewaard gebleven. Wel is duidelijk dat
het kenteken ≤ 1950 is afgegeven. Het is een Mack-NM5, gebouwd
vanaf 1942 [2], afkomstig uit een legerdump en verbouwd [3]. Dit type had een
zeer dorstige benzinemotor (dus geen dieselmotor). |
|||||||||
|
|
|
|||||||
Deutz bouwde in de jaren 1955-1959
drie diesellocs voor Philips, maar de rol van de autotrekkers was daarmee nog
lang niet uitgespeeld. Het ging nu om REO’s. Die werden vanaf 1950 tot na 1980 door meerdere
fabrikanten gebouwd, o.a. door REO, Studebaker, Kaiser Jeep, White enz. Oorspronkelijk waren ze van het
type 6 x 6, maar de exemplaren van de Philips Rangeerdienst waren ingekort
tot 4 x 4 door het verwijderen van de achterste achteras [2,3]. |
|||||||||
Jan Roos maakte deze
foto op 21 maart 1962 bij de papierfabriek op het Philips complex in het Eindhovense stadsdeel Strijp → De autotrekker heeft als bedrijfsnummer 450 en als nummerbord UB-09-99. Dat nummer is tussen 1960 en 1962 uitgegeven. De autotrekker was op het moment van de foto dus nog vrijwel nieuw. Jan Roos heeft ook een foto gemaakt van bedrijfsnummer 456, zodat in elk geval de 450, 456 en de hieronder genoemde 458 bekend zijn. De papierfabriek is
TAA in het midden van de door Jan Roos als stagiair verkregen
plattegrond. Bovenin ligt de NS spoorlijn
naar Best, linksboven loopt vanuit een sporendriehoek de Philips spoorlijn
naar Acht en rechtsonder loopt de lijn – via het Philips complex Strijp I – naar
het overgave-emplacement tegenover het Philips Ontspannings
Gebouw ↓ |
|
||||||||
|
|||||||||
|
|||||||||
|
In 1973 waren er nog twee
autotrekkers bij Philips in Eindhoven. Er werd mee gewerkt op twee bestrate
terreinen, namelijk “De Put” (het overgave-emplacement aan de Mathildelaan)
en de hierboven weergegeven fabrieksterreinen in het stadsdeel Strijp [4]. ← Wim de Ruiter maakte deze en de volgende
foto tijdens een NVBS excursie bij Philips in een besneeuwd Eindhoven op 24
februari 1973. Boven de buffer zit een 16 km/u plaat. Vier blokkendoos-rijtuigen
werden op Philips terreinen getrokken door Philips locs. Later werd er
autotrekker 458 voor gezet. Die staat niet midden midden boven het spoor. Dat
is ook op andere foto’s het geval. Waarschijnlijk kan de rechts zittende
bijrijder zo beter via zijn zijspiegel langs de trein kijken. Ook is het
onhandig om precies op de gladde spoorstaven te rijden. De autotrekkers waren aan
beide zijden voorzien van bufferplaten en trokken de wagen(s). Dat lijkt misschien
logisch, maar tractoren met
bufferplaten duwden de wagens. ← Wim de Ruiter, 24 februari 1973. De autotrekker is op
simpele wijze via een nylon kabel met een trekoog verbonden met de wagen [2].
De bufferplaat is verend uitgevoerd. Het zal duidelijk zijn dat de wagens
niet met luchtdruk vanuit de autotrekker beremd konden worden. Bij afremmen
moest eerst langzamer worden gereden tot de buffers van de voorste wagen de
bufferplaat van de autotrekker raakten en vervolgens kon geleidelijk geremd
worden. |
||||||||
|
|||||||||
|
|||||||||
Smalspoor Bij de suikerfabriek van Oud-Beijerland
rangeert een oude Ford vrachtauto uit de
dump met RTM bakwagens op kaapspoor. De kabel is vast gemaakt aan een
hoekstijl van de met pulp geladen wagen RTM 596. De pulp gaat als veevoer
terug naar de boeren. Op de achtergrond staan wagens met suikerbieten [5]→ Niet alleen de spoorwijdte verschilt van die bij Philips in Eindhoven: hier rijdt de auto wel op een verhard terrein, maar de sporen liggen niet in de bestrating. De vrachtauto kan zich daarom niet tussen de wagens begeven. De mogelijkheden lijken daarom beperkt. De vrachtauto is een Canadese Chevrolet, een CMP (Canadian Military Pattern) [3]; volgens [5] is het een Ford. |
|
||||||||
|
|||||||||
Opmerkingen: |
- |
Er werd op meer plaatsen in Nederland met vrachtauto’s
zonder spoorgeleidewieltjes gerangeerd – zie dit boek – maar daar zijn
geen foto’s van gevonden. In [4] worden bijvoorbeeld genoemd de Philips
bedrijven in Stadskanaal, Amsterdam-Hembrug (= Philips-Duphar ?) en
Roosendaal. |
|||||||
- |
De Pennsylvania Railroad gebruikte in 1912 al auto’s voor het rangeren in de bestrating; zie hier. Deze auto’s waren speciaal voor dat doel gebouwd. Ze waren symmetrisch en hadden aan beide kanten koppelingen. |
||||||||
|
|||||||||
Verwijzingen: |
[1] |
“De klant is koning”, Nieuw Spoor, februari 1956. |
|||||||
[2] |
Anton Haspels op de website Eindhoven in Beeld |
||||||||
[3] |
Informatie van Toon Steenmeijer. |
||||||||
[4] |
G.W. Stoer in Op de Rails: 1973-2 en 1973-5. |
||||||||
[5] |
C. van Es, De suikerfabriek van Oud-Beijerland 1902-1984, Deboektant, 1995. |
||||||||
|
|||||||||
Met dank aan: |
Pierre de Greeuw, Wim de Ruiter, Jan Roos en Toon Steenmeijer. |
||||||||
|
|||||||||
|
|||||||||
{ |
de pagina Andere tractie |
||||||||
Terug/verder naar: |
|
||||||||
|
|||||||||