Welkom Inhoud Inleiding Andere tractie Spoorwijdte Producenten Import & handel Eigenaars Materieel Links Contact ► Nieuw ◄ ► Zoeken ◄	Stoomtractie smalspoor			Stoomtractie normaalspoor			Motortractie smalspoor		Motortractie normaalspoor
	Een bijzonder rail-wegvoertuig: Simai Loco 140
	Inleiding Al een paar jaar bestaat er nauwelijks industrieel smalspoor meer in Nederland. Toch is er in 2012 een op afstand bestuurbaar rail-weg accuvoertuig voor Nederlands smalspoor gebouwd. Het was een uniek voertuig, want rail-wegvoertuigen zijn zeldzaam voor industrieel smalspoor en kwamen in Nederland niet voor. Ook de middencabine was naar Nederlandse begrippen een bijzonderheid. De aanschaf
	Bij één van de laatst overgebleven Nederlandse bedrijven met industrieel smalspoor, de vestiging van Dycore in Hasselt (voorheen Heembeton) werden betonnen vloeren gemaakt. Met het 900 mm smalspoor [1] werden die vloerdelen naar buiten gereden, waar de vloeren met een portaalkraan op vrachtauto’s werden geladen of in de open lucht werden opgeslagen. Het rijden met diesellocs in een hal is bezwaarlijk vanwege de uitlaatgassen. Uiteraard werden filters gebruikt, maar de eisen werden steeds strenger. Daarom gingen de gedachten uit naar de aanschaf van een acculoc. Aanvullende eisen waren dat de nieuwe trekkracht ook op afstand bestuurbaar moest wezen en dat het een rail-wegvoertuig moest zijn. Het smalspoor bij Dycore in Hasselt lag namelijk niet alleen in de productiehallen in de vloer, maar was ook buiten grotendeels in beton ingebed. Een rail-wegvoertuig zou daarom kunnen omlopen op de wegwielen zonder dat er van wissels gebruik gemaakt werd. Er bestaan verschillende firma’s die rail-wegvoertuigen leveren, bijvoorbeeld het Nederlandse Niteq. Via de firma Crepa (vooral actief op het gebied van import en verhuur van vorkheftrucks, magazijntrucks en magazijninrrichtingen) kwam Dycore echter uit bij het Italiaanse Simai, een bekend fabrikant van diverse soorten accuvoertuigen. ↓ Logo’s op de nieuwe loc, Dycore Hasselt, 10-9-2014 →
	De fabrikant
						Railvoertuigen vallen op de website van Simai onder Railways in de groep Customized Products. Op de desbetreffende webpagina’s is wel een enkel voertuig op rails te zien, maar niets wat op een loc of een rail-wegvoertuig lijkt. Het rail-wegvoertuig is speciaal naar specificaties van Dycore gebouwd; er is er maar één van [2] en (zoals nog zal blijken) lijkt die helemaal niet op de andere Simai producten. .
	Bij Dycore in Hasselt Het rail-wegvoertuig is besteld toen het in de betonindustrie nog goed ging, maar de speciale wensen van Dycore bleken tot een onverwacht lange levertijd te leiden. Uiteindelijk is het rail-wegvoertuig in 2012 afgeleverd. In augustus van hetzelfde jaar besloot Dycore de vestiging in Hasselt met ingang van 1 april 2013 te sluiten. Daarom en omdat niet aan de eisen voldaan werd, is het rail-wegvoertuig maar 13 uur gebruikt. Deze foto is symbolisch: het rail-wegvoertuig staat in een al geheel gestripte fabriekshal. Foto Herman Brinks, 06-09-2014→ Na de sluiting op 1 april 2013 bleven het rail-wegvoertuig, twee diesellocs en de lorries in de productiehal staan. De diesellocs en de lorries gingen op 6 september 2014 naar het Industrieel Smalspoor Museum in Erica [3]; het rail-wegvoertuig bleef alleen achter.
	Op het eerste gezicht Het rail-wegvoertuig is symmetrisch. Op het symmetrische voertuig zijn de voor- en achterkant met A en B aangegeven. Hasselt, 10-09-2014 → De naam Rob Uust 1 suggereert dat het een robuust voertuig is en dat er nog minstens één zal volgen. Het zware frame heeft hijsogen op de hoeken. De buffers zijn gemonteerd op ballastblokken. De bestuurder wordt in de cabine beschermd door een traliewerk voor het glas. Het voertuig staat op de vier wegwielen met rubber banden. De spoorwielen (met flens) daartussen zijn nog deels onder de frameplaat te zien op enige afstand van het beton met de rails. De radstand van de spoorwielen lijkt klein en er lijkt weinig ruimte om de wegwielen te verdraaien.
	Het rail-wegvoertuig staat inmiddels in de overdekte tankplaats voor de diesellocs omdat begonnen is met de sloop van de gebouwen van Dycore, in het kader van de herstructurering van het bedrijventerrein Zwarte Water door de Herstructurerings-maatschappij bedrijventerreinen Overijssel (HMO). Vanwege de op handen zijnde sloop van de overdekte tankplaats is het voertuig korte tijd later overgebracht naar een andere Dycore vestiging. Nog een totaalbeeld, maar nu van de andere kant (de B kant) als bij de eerste foto. Hasselt, 10-09-2014 → Afstandbediening Aan de noodstops ter weerzijden van het naambordje Rob Uust 1 is te zien dat het een op afstand bestuurd voertuig is: mocht het voertuig niet op de bevelen reageren dan is het tot stilstand te brengen door op zo’n noodstop te drukken. Het voertuig is ruim voorzien van spiegels en verlichting (ook op de vier hoekpunten van het dak).
	Rail-weg
	Dycore Hasselt, 10-09-2014 → Links op deze foto (genomen bij B op de eerste foto) bevindt een spoorwiel met flens zich boven het spoor; rechts rust een wegwiel met rubber of kunststof band op de spoorstaaf. Op beide wielen is met bouten en moeren een kettingwiel gemonteerd. Kennelijk drijft een elektromotor de spoorwielen (of de wegwielen) aan en wordt deze beweging via kettingen overgebracht op de wegwielen (of de spoorwielen). Door de wegwielen in te trekken (dan wel door de spoorwielen neer te laten) komen de spoorwielen op de rails en draaien de wegwielen bij het rijden loos mee. De deels losgeraakte flap moet kennelijk de ketting en kettingwielen beschermen.
	Bij A bevinden zich geen flap, ketting en kettingwielen. Daarom zal met de wegwielen aan die kant zal gestuurd worden (wel lijkt er weinig ruimte tussen het wegwiel en de zijkant van het frame te zijn). Dan zullen de wegwielen aan deze A kant niet zijn aangedreven. Daardoor wordt slechts de helft van het adhesiegewicht benut. Dat is geen bezwaar omdat bij het rijden buiten de sporen geen trein getrokken (of geduwd) wordt. Het is onbekend of de spoorwielen aan de A kant worden aangedreven. Dycore Hasselt, 10-09-2014 → De wielenparen bevinden zich - zowel bij A als bij B – achter een luik. Alleen aan de zijde B is op dat luik de tekst “ketting smeren” aangebracht.
	Accu’s De zwarte bakken onder de oranje motorkappen bevatten de accupakketten. Er zitten platen op van de firma IBG Europe B.V. in Arnhem, die de accupakketten eind 2011 geleverd heeft. Per stuk weegt zo’n accupakket 1510 kg en levert 1000 Ah bij 96 Volt. Het gaat om accu’s met lood (= Pb) platen. Dycore Hasselt, 10-09-2014 → De lader bevond zich in de cabine. IBG is op 15-04-2014 failliet verklaard. Dat had niets met de Simai loc te maken, maar met het overlijden van de directeur en het vertrek van een ervaren medewerkster.
	Gegevens De Simai fabrieksplaat bevat uitgebreide gegevens, Dycore Hasselt, 10-09-2014 → Het bouwjaar is 2012 en het type is Loco 140. De trekkracht is 140 ton (140000 kg) ofwel 14000 N. Vandaar de typeaanduiding Loco 140. Het gewicht is ≈ 6 ton (om precies te zijn 5780 kg) en daarbij komt ≈ 3 ton aan accu’s. In totaal weegt Rob Uust 1 dus ≈ 9 ton. Als die 9 ton totaalgewicht gelijkelijk op alle wielen rust en alle wielen aangedreven zijn, zou dat volgens Duitse normen [4] voor stalen wielen een trekkracht van een derde van het gewicht geven, dus 3 ton, dat is circa 30.000 N. De op de fabrieksplaat genoemde 14.000 N is slechts ongeveer de helft. Dat wijst erop dat één as met spoorwielen is aangedreven.
	Rechtszaak Volgens Dycore voldeed het voertuig – ondanks de lange levertijd – niet aan de eisen. Met name de overgang van rail naar weg en omgekeerd zou problemen gegeven hebben. Dat lijkt niet vreemd, want Simai heeft geen aantoonbare ervaring met rail(-weg)voertuigen. Het moet Dycore overigens wel heel goed uitgekomen zijn, want zo kreeg het een argument om niet te betalen voor een voertuig dat toch niet meer nodig was. De partijen werden het niet eens en zo kwam het tot een rechtszaak. Na het raadplegen van een deskundige stelde de rechtbank Dycore medio 2015 (ruim 2 jaar na de sluiting van de Hasseltse vestiging) in het gelijk. Het unieke smalspoorvoertuig ging terug naar de importeur Unicarriers (waarin Crepa ondertussen was opgegaan). Het is onbekend wat die ermee gedaan heeft.
	↑ Bovenaan elke wegpagina van Simai staat deze slogan die bij Dycore echter niet waargemaakt werd ↑
	Nabeschouwing In eerste instantie lijkt de affaire misschien simpel: Dycore heeft een rail-wegvoertuig besteld bij een fabrikant die daar geen ervaring mee had en daarom is er een voertuig gebouwd dat niet aan de eisen voldeed. Zo simpel ligt het echter niet. In de eerste plaats moet men het niet aan de eisen voldoen niet zwart-wit zien. Als werkelijk volkomen duidelijk was dat het voertuig niet aan de eisen voldeed, zou importeur Crepa ingezien hebben dat een rechtzaak zinloos was en geen dure advocaat hebben ingehuurd. Stel bijvoorbeeld dat het overgaan van weg naar rail telkens veel tijd kostte, dan kan men zich afvragen in hoeverre dat normaal voor dit soort voertuigen is. De rechter weet dat niet en gaat op het oordeel van een deskundige af. ↑ Een deel van de Simai types volgens de website van Simai anno 2016 ↑ In de tweede plaats lijkt het door Simai gebouwde rail-wegvoertuig totaal niet op andere Simai voertuigen (zie de illustratie hierboven). Het is geen bestaand Simai wegvoertuig dat goedkoop van een spoorinstallatie en wat aanpassingen is voorzien. Het rail-wegvoertuig heeft een zwaar frame en is zeer compact gebouwd. De ruimte boven het frame wordt in beslag genomen door de accubakken en de cabine. De elektromotor(en), de besturing van de wegwielen, de rail-weginstallatie en de remmen moeten daarom in het frame zijn ondergebracht. Het ontwerpen zal veel tijd hebben gekost. Men kan zich afvragen hoe Simai dacht de ontwikkelingskosten terug te verdienen. Zag Simai misschien een gat in de markt ? Er bestaan veel verschillende systemen voor rail-wegvoertuigen: zie dit overzicht. Men kan zich afvragen of Simai een bestaand principe gekopieerd heeft. Bij de meeste rail-wegvoertuigen gebeurt de aandrijving via de wegwielen, ook bij het rijden op rails. Kleine (niet aangedreven) geleidewielen houden het rail-wegvoertuig in het spoor. Bij het Simai rail-wegvoertuig was dat niet zo: er waren aparte aangedreven wielen voor het rijden op het spoor en aparte aangedreven wielen voor het rijden op de weg. Dat komt minder vaak voor, maar toch bevond het Simai voertuig zich in goed gezelschap: Ook de Zephir Crab (die ook op accu’s rijdt) en de bekende, indertijd succesvolle Trackmobile 4(5)TMC hebben aparte weg- en spoorwielen en geen spoorgeleidewieltjes. Bij deze beide voertuigen staan de assen met spoorwielen loodrecht op de assen met wegwielen. Bij het Simai voertuig lopen de assen met spoorwielen evenwijdig met de assen met wegwielen. Dat spaart een haakse overbrenging uit. De Zephir Crab en de Trackmobile 4(5)TMC kunnen dankzij die onderling loodrechte assen makkelijk op een overweg in het spoor gezet worden, maar bij Dycore in Hasselt was dat niet nodig omdat het spoor grotendeels in het beton lag. Van het kopiëren van een bestaand systeem door Simai lijkt dus geen sprake. Er is ook geen reden om te denken dat het door Simai toegepaste principe principieel onjuist was (gezien de grote gelijkenis met de succesvolle Trackmobile), behalve misschien dat de plaatsing van de spoorwielen tussen de wegwielen tot een korte radstand van de spoorwielen leidt. De bestuurder van het Simai voertuig kon ongetwijfeld vanuit zijn cabine niet zien of de spoorwielen goed in het spoor stonden. Maar omdat het voertuig op afstand bestuurd kon worden, kon de bestuurder zich buiten het voertuig zo opstellen dat hij dit wel goed kon zien.
	Opmerkingen:	a)	De kleur van het Simai railweg-voertuig was oranje-rood. De diesellocs van Dycore hadden de laatste jaren ook deze kleur.
		b)	Simai importeur Crepa is eind 2013 door Peinemann Holding verkocht aan UniCarriers. Crepa en UniCarriers wilden geen commentaar geven.
		c)	De herstructurering van het bedrijventerrein Zwarte Water is begonnen op 23 mei 2014. Op het voormalige terrein van Dycore verrees de Container Terminal Westerman Multimodal, die op 28 mei 2016 officieel geopend werd. Behalve de haven lijkt niets aan Heembeton/Dycore te herinneren.
		d)	Over hetzelfde onderwerp schreef Henk Sluijters “Misschien wel Nederlands’ meest bijzondere smalspoorlocomotief” in Smalspoor 106 (maart 2015).
	Met dank aan:	Joris van Ginderen (voormalig chef technische dienst van Dycore Hasselt), Ad van Wirken (Dycore), Herman Brinks (Industrieel Smalspoor Museum in Erica) en medehobbyist Henk Sluijters.
	Bronnen:	[1]	Toon Steenmeijer, Het spoor van Heembeton, De Buffer 126 (voorjaar 2014). Het artikel bevat ook het sporenplan. Steve Thomason bezocht (toen nog) Heembeton in 2004, Johannes Winius bezocht Dycore op 9 oktober 2009.
		[2]	Informatie van Joris van Ginderen (voormalig chef technische dienst van Dycore Hasselt).
		[3]	Herman Brinks, Materieel ophalen bij Dycore in Hasselt, De Buffer 129 (winter 2014).
		[4]	“Standard-Diesellok 500 bis 1300 kW für Nichtbundeseigene Eisenbahnen - Unverbindliche Typenempfehlung”, VDV (Verband Deutscher Verkehrsunternehmen) 200, meest recente (2^de) uitgave: 12/1991.
		{	de pagina Andere tractie
	Terug/verder naar
			Nieuw Home Inhoud