Welkom

Inhoud

Inleiding

Andere tractie

Spoorwijdte

Producenten

Import & handel

Eigenaars

Materieel

Links

Contact

► Nieuw ◄

► Zoeken ◄

 

 

Stoomtractie smalspoor

Stoomtractie normaalspoor

Motortractie smalspoor

Motortractie normaalspoor

 

Boeken

Aanvullingen

Tijdschriften

Raadsels

Loctypes

Modellen

 

O&K types MB5N –MD40N

 

Het gaat hier om de tweede generatie naoorlogse Orenstein & Koppel diesellocs.

 

De eerste naoorlogse generatie was de MV serie, met als bekendste vertegenwoordigers op normaalspoor de MV2, MV4, MV6 en MV9. Dat waren locs met eigen O&K watergekoelde dieselmotoren, bladveren en eindaandrijving met kettingen. Vanwege dat laatste ging het steeds om tweeassers en was het vermogen begrensd tot de 220 pk van de MV9.

In 1957 was O&K bezig met het ontwikkelen van eigen luchtgekoelde dieselmotoren [1] ter vervanging van de eigen watergekoelde dieselmotoren. Een probleem was dat de cilinderwanden van de luchtgekoelde motoren dunner moesten zijn [1]. Of het daardoor kwam is onbekend, maar O&K heeft afgezien van de inbouw van eigen motoren en is overgestapt op luchtgekoelde Deutz dieselmotoren. Dat gebeurde voor het eerst voor de types MV3 (waarvan nooit een exemplaar in Nederland gereden heeft) en MV5N, die beiden in 1961 verschenen. De type-aanduiding MV5N werd al na één exemplaar (dat aan Broere in Dordrecht geleverd werd) veranderd in MB5N. Dit was de eerste loc van de tweede naoorlogse generatie.

 

↓ Tekening van de MV5N [2]. De tekening is identiek aan de tekening van de MB5N ↓

MVvijfNzij.jpg

Eigenschappen

In de type-aanduiding voor de tweede generatie staat M (als voorheen) voor Motorlokomotive, de tweede letter op de asvolgorde (B voor tweeasser, C voor drieasser en D voor vierasser), het cijfer (als voorheen) op de grootte (door met circa 20 à 25 te vermenigvuldigen wordt het aantal pk’s verkregen) en N op Normalspur. Er waren grote verschillen met de eerste generatie:

·       Als eerder genoemd: luchtgekoelde Deutz motoren in plaats van watergekoelde O&K dieselmotoren.

·       Bij de eerste generatie hadden de MV2 van 40 en de MV4 van 75 pk mechanische transmissie. Alle types van de tweede generatie hadden dieselhydraulische transmissie. Dat kwam overigens doordat de kleine types uit het programma verdwenen: het kleinste  type van de tweede generatie was de MB5N van 125 pk.

·       De kettingen werden vervangen door cardanassen. Hierdoor werd ook de bouw van grote drieassers en vierassers mogelijk.

·       De uitwendig zichtbare bladveren werden vervangen door tussen de frameplaten geplaatste metaalgummi veerelementen. De frameplaten zijn daardoor opvallend glad (afgezien van eventuele luchtketels). Zie dit boek voor meer informatie.

·       Er werd gebruikt gemaakt van een “bouwdoos” systeem:

Bouwdoos systeem

Hiermee wordt bedoeld dat de verschillende types werden samengesteld uit een beperkt aantal standaard elementen:

O&KMB5N-MD40 bewerkt.jpg

↑ De tekening [2] geeft het hele O&K programma voor normaalspoor (N) weer in de topperiode 1963 – 1971 (2de generatie)↑

Het is duidelijk te zien dat O&K een bouwdoos systeem toepaste [3]. Dat is in de tabel hieronder aangegeven.

 

Bijvoorbeeld bij de types MB5N, MB7N en MB9N werden exact dezelfde cabine, kappen, etc. gebruikt. De motoren waren respectievelijk Deutz A6L514, A8L714 en A12L714, met 6, 8 en 12 cilinders. De frames waren respectievelijk 6440, 6740 en 7240 mm lang (over de buffers), maar verder gelijk. De wieldiameter was 850 mm voor de MB5N en 900 mm voor de MB7N en MB9N.

 

 

MB5N

MB7N

MB9N

MB10N

MB11N

MC14N

MC18N

MC20N

MC24N

MC25N

MD30N

MD40N

Frametype

1

1

1

1

1

2

2

3

2

3

4

4

Motortype

1

1

1

1

1

2

2

3

3

3

4

4

Wisselbak

1

1

1

2

2

2

3

4

3

4

4

4

Tussenbak

1

1

1

2

2

2

3

4

3

4

4

4

Wielstel

1

2

2

2

3

4

4

5

4

5

5

5

Asophanging

1

2

2

3

4

3

3

4

3

4

4

4

Cabine

1

1

1

2

2

2

2

2

2

2

2

2

Stuurtafel

1

1

1

2

2

2

2

2

2

2

2

2

Bediening

1

1

1

2

2

2

2

2

2

2

2

2

Motorkap

1

1

1

2

2

1

3

4

3

4

5

5

Achterkap

1

1

1

2

2

3

4

5

4

5

6

6

Brandstoftank

1

1

1

2

2

2

2

3

2

3

4

4

Stoot/trekwerk

1

1

1

2

2

2

2

2

2

2

2

2

 

Uiterlijk

Bij het uiterlijk werd voortgeborduurd op de ontwikkeling die al tijdens de bouwperiode van de eerste generatie begonnen was. Zie bijvoorbeeld de veranderingen in het type MV4A in de loop der jaren.

In aansluiting daarop werden bij de tweede naoorlogse generatie de vormen nog meer afgerond en werden de locs werden nog van een motorkap achter de cabine en een enorme schoorsteen voorzien. Zo ontstond een zeer karakteristiek en vooral voor de kleine MB5N ook zeer gedrongen uiterlijk.

 

Tekeningen

Klik voor de tekeningen van  de:

·       MB5N, MB7N en MB9N

·       MB10N en MB11N

·       MC14N

 

Verdere ontwikkelingen

De types tot en met de MC14N hadden succes. Van de MC20N en MC25N zijn slechts enkele exemplaren gebouwd. De MC18N, MC24N, MD30N en MD40N zijn helemaal niet gebouwd. De tweede generatie werd opgevolgd door de derde generatie, met typeaanduidingen als MB150 N, waarbij de cijfers het vermogen rechtstreeks in pk geven. Uiterlijk valt vooral op dat de afgeronde vormen vervangen zijn door scherpe kniklijnen.

Opmerkingen:

-

Het type MV3 had weliswaar een Deutz motor maar was verder van de eerste generatie (kettingen, bladveren, etc.). Er bestond wel behoefte aan zo’n kleine loc, want het type MV3 werd nog tot in 1967 gebouwd.

-

Een “bouwdoos systeem” lijkt nu nogal voor de hand te liggen, maar concurrenten als Deutz maakten daar geen gebruik van.

 

 

Bronnen:

[1]

Verslag van een bezoek van medewerkers van de NS afdeling Transportvoorlichting aan Orenstein & Koppel te Dortmund in 1957 (afkomstig uit het archief van de firma Logitech in Driebergen).

[2]

O&K folders verkregen van Logitech (voorheen NS Transport Voorlichting).

[3]

informatie van oud O&K medewerker H.H. Baas.

 

 

Met dank aan:

Co Wesseling (Logitech) en Han Baas.

 

 

 

 

{

Overzicht van motorloctypes op normaalspoor

Terug/verder naar:

 

Nieuw                                    Home                                         Inhoud