Welkom Inhoud Inleiding Andere tractie Spoorwijdte Producenten Import & handel Eigenaars Materieel Links Contact ► Nieuw ◄ ► Zoeken ◄	Stoomtractie smalspoor				Stoomtractie normaalspoor	Motortractie smalspoor		Motortractie normaalspoor
	Spoorijzer loctype WD12
	De feiten Het enige, maar wel zeer stevige bewijs voor het bestaan van het Spoorijzer loctype WD12 vormt een offerte van SIJ aan de steenfabriek Daams, gedateerd op 15 februari 1954 [1]. Daarin bood SIJ aan één of meer: · Railtractoren van het type RT8 van 8 pk en 1,5 ton voor ƒ 6500 per stuk. · Locs van het type WD12 van 12 pk en 2,830 ton voor ƒ 10.800 per stuk SIJ voegde onderstaande foto’s van het type WD12 bij:
							Het type komt merkwaardig bekend voor: de motorkap, het achterschot en de buffers zijn die van een Spoorijzer Railtractor. Daarentegen is het onderstel, met de voor Deutz zeer kenmerkende koppelstangen met ronde doorsnede en de stangen voor het ophangen van ballastblokken, van het Deutz type OME117F. Het is bekend dat SIJ in de jaren vijftig van de twintigste eeuw veel originele watergekoelde dieselmotoren van OME117F locs verving door luchtgekoelde Deutz A1L514 motoren (zie hier voor voorbeelden), waarbij de originele motorkap gehandhaafd bleef. Hier heeft SIJ dus een andere motor en een nieuwe motorkap geplaatst. Waarschijnlijk is de versnellingsbak gehandhaafd, want de SIJ offerte [1] noemt snelheden van 3/5/8/13 km/uur en bij de OME117F is dat 3,2/5,2/8,8/14,2 km/uur.
							De Spoorijzer offerte spreekt over een “2-cylinder 2-tact S.M.M. (Weber) dieselmotor type 2DS-90E, 12 pk bij 1000 omwentelingen per minuut, radiateur-koeling, handstarter ”. De radiateur (en ook de brandstoftank) is ook op de foto te zien. In SIJ documentatie wordt wel eens vaker over een loc met een Weber motor gesproken, bijvoorbeeld hier. Wat was een Weber motor ? Weber was een machinefabriek in Uster (Zwitserland) die onder andere stationaire motoren produceerde. Rond 1940 werd de naam veranderd in Spindel-, Motoren- und Maschinenfabrik, afgekort als SMM. Er is minstens één mijnloc – gebouwd door Robert Aebi & Co (RACO) – met een Weber motor bewaard gebleven. Het lijkt om hetzelfde motortype te gaan als in de SIJ offerte.
	In een folder uit 1958 [1] staat dat Spoorijzer de dieselmotoren vertegenwoordigt van Farymann uit Lampertsheim (dat was bekend; het zijn de motoren van de Railtractoren) en ook nog steeds die van SMM uit Zwitserland.
	Opmerkingen
	-	Tijdens interviews met SIJ ontwerper Verhoeff [2] is het type WD12 niet ter sprake gekomen. Dat is logisch: het betrof geen nieuwbouw (zoals de Railtractoren en de Hydroloco’s) maar een zeer uitgebreide revisie (zoals bijvoorbeeld ook de revisies van ex-NS locomotoren van de serie 103-152). Revisies vielen onder een andere afdeling, namelijk het Revisie- of Reparatiebedrijf.
	-	Hoewel een gebruikt onderstel en een gebruikte versnellingsbak werden toegepast, maakte SIJ daar in de offerte geen melding van.
	-	Daams ging niet op de offerte in. De firma kocht weliswaar tien Railtractoren, maar dat was pas tussen 15 december 1958 en 15 januari 1963 [1].
	-	In de bovengenoemde offerte is met de hand geschreven: “RT 11, 11 pk, luchtgekoeld Farymann, 2200 kg, ƒ 8100”. Ook is de prijs van de RT 8 met de hand verhoogd van ƒ 6500 tot ƒ 6975. De wijzigingen zijn daarom waarschijnlijk kort voor de aanschaf van de eerste RT11 door Daams aangebracht. Duidelijk is dat de WD 12 –die in 1954 al ƒ 10.800 moest kosten– een stuk duurder was dan de slechts iets lichtere en 1 pk minder sterke RT11.
	-	Op internet is “dieselmotor” in combinatie met “SMM” of met “Weber” lastig te vinden. SMM betekent namelijk ook “Shipbuilding, Machinery & Marine Technology”. Dat is een beurs, waarop ook veel (moderne) dieselmotoren getoond worden. En de combinatie Weber met dieselmotor leidt doorgaans naar de Weber carburateur van een hele andere firma Weber.
	Conclusies
	-	In 1954 – toen SIJ de Railtractor van het type RT 11 van 11 pk nog niet had uitgebracht – bood SIJ een loc van het type WD12 aan.
	-	WD12 betekent Weber Dieselmotor van 12 pk. Weber was een fabriek in Zwitserland.
	-	Verder waren in het WD12 type een nieuwe motorkap van een SIJ Railtractor en een gebruikt onderstel en gebruikte versnellingsbak van een vooroorlogse Deutz OME117F verwerkt.
	-	Het is niet bekend of er WD12 locs verkocht zijn.
	Met dank aan:		Kees Plug
	Bronnen:		[1]	Collectie van Kees Plug
			[2]	Interviews met dhr. G.C. Verhoeff op 20 juni 1995, 13 april 1996 en 8 maart 1997. Dhr. G.C. Verhoeff was van 1946 tot 1962 als ontwerper werkzaam bij Spoorijzer in Delft.
			{	Spoorijzer (inleiding)
	Terug/verder naar:
				Nieuw Home Inhoud