Welkom Inhoud Inleiding Andere tractie Spoorwijdte Producenten Import & handel Eigenaars Materieel Links Contact ► Nieuw ◄` ► Zoeken ◄	Stoomtractie smalspoor				Stoomtractie normaalspoor		Motortractie smalspoor	Motortractie normaalspoor
	Wagonkippers
	Een wagon kan op twee manieren gekipt worden, namelijk door draaiing om:
	-	de breedterichting. De wagen dient dan openklapbare kopschotten te hebben. Wagens met een remmershuisje hadden maar één openklapbaar kopschot en moesten – zo nodig - eerst in de juiste stand gedraaid worden om gekipt te kunnen worden. In deze website worden installaties waarin wagons om de breedterichting gedraaid worden kolentips genoemd. Ze worden op een aparte webpagina besproken; zie de link.
	-	de lengterichting De wagen wordt een halve slag gedraaid. Voorzieningen als openklapbare kopschotten zijn niet nodig. In deze website worden installaties waarin wagons om de lengterichting gedraaid worden wagonkippers genoemd. Ze worden hieronder besproken.
	Normaalspoor De Zuidergasfabriek in Amsterdam had twee wagonkippers, waarvan er één hiernaast te zien is. Een trein werd wagon voor wagon door zo’n wagonkipper gereden. Na ontkoppelen en vastzetten van een wagon werd de wagonkipper een halve slag geroteerd, zodat de kolen uit de wagon vielen. Spoorwegmaatschappijen hadden kolenwagens van diverse types, dus ook met verschillende hoogtes. In een wagonkipper voor normaalspoor zouden die wagens op verschillende manieren moeten worden vastgezet. Technisch was dat geen probleem, maar het zou wel veel tijd kosten. De Zuidergasfabriek is dan ook het enige Nederlandse voorbeeld van wagonkippers voor normaalspoor. De Zuidergasfabriek had namelijk 20 eigen en onderling gelijke kolenwagens, die op het openbare net waren toegelaten.						↓ Foto uit het tijdschrift Het Leven, 1916, via GaHetNa ↓
	Smalspoor
	Bij het Industrieel Smalspoor Museum in Erica zijn twee wagonkippers te zien van de in 1983 gesloten turfstrooiselfabriek van de Maatschappij Griendtsveen. Hier staat er één: Foto: Ben van Wevering, Erica, 03-08-1988→ Het ISM spreekt van kantelinstallatie en omkeerinstallatie. De wagens pasten precies in de installatie en werden daarom niet vastgezet. Vlak voor de fabriek werden de bolsterwagens losgekoppeld en één voor één door de omkeerinstallatie geduwd. Eerst werd dit door twee man met een handslinger gedaan. In de jaren 50 werd dit vervangen door een elektromotor die nog steeds bij demonstraties door het ISM gebruikt wordt.
	De eigen smederij en timmerman van Griendtsveen bouwden rond 1970 1 à 2 houten turfwagens per week. Alleen de wielstellen werden ingekocht [1]. Onder die omstandigheden kon makkelijk gezorgd worden dat de turfwagens goed in de wagonkippers pasten.
	In de Limburgse mijnen werden dergelijke installaties ki(e)pstoel of (wagen)wipper genoemd. Ze werden gebruikt om: · de ondergronds beladen en in liftkooien omhoog gebrachte mijnwagens bovengronds te lossen of: · de ondergronds beladen mijnwagens ondergronds boven een bunker te lossen. Vanuit die bunker werd een zogenaamde skip beladen. Dat was een grote bak die door de schacht naar boven getrokken werd en bovengronds gelost werd.
	Met dank aan:		Toon Steenmeijer en Ben van Wevering.
	Bronnen:		[1]	Nick van de Griendt, lezing bij het Industrieel Smalspoor Museum te Erica op 19-02-2019.
			{	Materieel Kolentips voor zeeschepen Kolentips voor nutsbedrijven
	Terug/verder naar:
				Nieuw Home Inhoud