Welkom Inhoud Inleiding Andere tractie Spoorwijdte Producenten Import & handel Eigenaars Materieel Links Contact ► Nieuw ◄ ► Zoeken ◄	Stoomtractie smalspoor		Stoomtractie normaalspoor				Motortractie smalspoor	Motortractie normaalspoor
	Spoorijzer wagens voor ondergronds personenvervoer
	Mijnwerkers liepen vroeger ondergronds van de schacht naar het kolenfront. Dat werd bezwaarlijk toen in de loop der tijden de kolenfronten steeds verder van de schachten kwamen te liggen. Staatsmijnen vervoerde mijnwerkers op bankjes in (ongeveerde) lege kolenwagens [1].
	In december 1936 nam de Domaniale Mijn in Kerkrade als eerste Nederlandse mijn speciaal voor het personenvervoer gebouwde gestroomlijnde en geveerde wagens op draaistellen in gebruik [2]. Men sprak over “Bugatti-treinen” (zie opmerking a). Een Bugatti-trein staat bovengronds bij de Domaniale Mijn [2]. Voorop staat een zware perslucht locomotief → De wagens waren ontworpen (zie opmerking b) door de Technische Dienst van de Domaniale Mijn. In 1937 waren er 16 stuks; ze waren gebouwd door Spoorijzer. Elk rijtuig bood plaats aan 18 personen. Er waren 4 deuropeningen (zonder deur) en een groot aantal raamopeningen. Latere modellen (zie foto hieronder) waren dicht, waarschijnlijk vanwege de kans op vallend gesteente. De spoorwijdte van het ondergronds bedrijf van de Domaniale Mijn was slechts 500 mm. Dezelfde wagen komt voor in een Spoorijzer catalogus:
	Wagen voor personenvervoer in ondergronds mijnbedrijf, Spoorijzer catalogus uit circa 1947 → In de kast in de neus van de wagen borgen de mijnwerkers hun gereedschap op. In 1951 werd gesproken over de bouw bij SIJ van 5 gestroomlijnde personenwagens voor de Domaniale Mijn [3]. Volgens een foto in dat artikel gaat het om een wat ander model (namelijk zonder ramen) ↓
	De andere Limburgse Mijnen kochten soortgelijke wagens, maar die waren niet door Spoorijzer gebouwd [4]. Er werden ook andere bijnamen gebruikt. Zo werd in een krant van 20-11-1937 gemeld dat in de mijn Oranje Nassau I een “Pullman trein” in gebruik was genomen. In het bovenstaande kwam de levering door Spoorijzer van 16 (in 1936/37) + 5 (in 1951) = 21 personenwagens aan de Domaniale Mijn ter sprake. Dat was niet alles: in de periode 1936 – 1954 bouwde Spoorijzer in totaal 34 personenwagens voor de Domaniale Mijn [4]. Het aandeel van Spoorijzer was niet groot als men bedenkt dat er nog 11 andere mijnen in Zuid Limburg waren.
	Opmerkingen	a)		De Franse fabriek van de Italiaan Bugatti bouwde exclusieve, snelle auto’s. De Bugatti treinen reden maximaal 4 m/s [2], dat is 14,4 km/uur.
		b)		Een speciale eis aan het ontwerp van spoormateriaal voor ondergronds gebruik is dat het in de lift moet passen. Dat zal betekent hebben dat de personenwagens in kleinere delen te splitsen waren. In Duitsland werden vaak kortere tweeassige personenwagens voor 8 personen gebouwd.
	Met dank aan:	Gerard de Graaf.
	Referenties:	[1]			Limburger Koerier 20-11-1937.
		[2]			Limburger Koerier 26-11-1937.
		[3]			tijdschrift Steenkool nr. 11 uit 1951.
		[4]			Informatie van Gerard de Graaf.
		{			Materieel Spoorijzer
	Terug/verder naar:
					Nieuw Home Inhoud