Welkom Inhoud Inleiding Andere tractie Spoorwijdte Producenten Import & handel Eigenaars Materieel Links Contact ► Nieuw ◄ ► Zoeken ◄	Stoomtractie smalspoor	Stoomtractie normaalspoor			Motortractie smalspoor					Motortractie normaalspoor
	Op spoorgebied relatief onbekende bedrijven in alfabetische volgorde
	Aberson in Olst De machinefabriek Aberson was zeer bekend als producent van machines voor de grofkeramische industrie. Veel minder bekend is dat Aberson ook smalspoormaterieel leverde. Een aparte webpagina is gewijd aan een door Aberson ontworpen en gebouwde bakkipwagen.
	Dorsser & Terhorst in Dordrecht werd in 1869 opgericht en werd in 1913 een N.V. In 1897 waren er 50 arbeiders. Het bedrijf deed aan scheepsreparatie, constructiewerk en verhuur en verkoop van locomobielen [1] en centrifugaalpompen (zoals blijkt uit vele advertenties). Ook verhuurde men stoomlocomotieven: van 1886 tot 1902 was er een loc van de weinig bekende fabrikant Evrard, van Duyl & de Kruyff te Rotterdam in de verhuur en van 1885 tot 1908 een loc van de ook al weinig bekende Engelse fabrikant Lewin (zie dit boek).
	Er werd ook in stoomlocomotieven gehandeld: Het nieuws van den dag : kleine courant 24-03-1890 →
	In 1894 kreeg het bedrijf van het Ministerie van Koloniën de opmerkelijke opdracht voor de bouw van 390 kipwagens voor de Irrigatiewerken in de Solo-vallei op Java.
								Ook werde er stationsoverkappingen gebouwd, zoals in Dordrecht zelf: zie hier. Het liep kennelijk niet goed met de NV af, want in 1924 werd de complete inventaris geveild: ← Algemeen Handelsblad 03-12-1924 en Nieuwe Rotterdamsche Courant 04-12-1924 Er waren toen nog vier locomobielen en pompen voor de verhuur aanwezig, maar geen locomotieven. Overigens werden machines en dergelijke heel vaak geveild door hetzij (zoals hier) Hendrik van Essen, hetzij Corn. de Vlaming. Hun advertenties vormen een bron van informatie, ook van het eventueel aanwezige spoormaterieel.
	Hutten Deze advertentie verscheen in 1921 in het Tijdschrift der Nederlandsche Heidemaatschappij → In het Handelsregister (dat in 1924 werd ingevoerd) is deze firma niet te vinden. Deze advertentie verscheen in het Algemeen Handelsblad d.d. 06-05-1920 ↓
	Stoomsmederij Klok Jacob Klok had van 1910 tot 1965 (55 jaar lang dus !) een Stoomsmederij in Valthermond. Vanaf 1920 was die gevestigd aan het Zuiderdiep [2]. Jacob Klok maakte onder meer grote constructies als bruggen en veenbaggermachines. Zijn schoonmoeder was verveenster in Valthermond. Klok had twee locomobielen voor de verhuur aan verveners. In advertenties bood hij locomobielen, centrifugaalpompen en baggermachines te huur en te koop aan. Ongetwijfeld zullen vele verveners tot zijn klantenkring hebben behoord.
							↑ Nieuwsblad van het Noorden 18-06-1930↑ ← Nieuwsblad van het Noorden 19-02-1918, in de rubriek Te koop aangeboden Advertenties voor motorlorries zijn niet gevonden.
	Het Drents Archief heeft een aantal foto’s van Stoomsmederij Klok.
									Bij het artikel [2] staat een foto van de motorlorrie in het Veenpark. Die is in 1947 door Klok gebouwd en “werd gebruikt voor het vervoeren van turf van de veenplaats naar de laadplaats waar het schip lag of de vrachtauto stond”. In [2] wordt niet vermeld of dit door verhuur gebeurde of dat de motorlorrie aan een vervener verkocht was. Uit [2] blijkt niet dat Klok nog andere motorlorries gebouwd heeft. ← Veenpark te Barger-Compascuum, 01-08-2013 Onder de zitplaats voor de bestuurder is onderstaande toelichting aangebracht:
									De motorlorrie wordt aangedreven door een staande ééncilinder benzinemotor van het Britse fabrikaat Lister. Het Lister type is GK1. Van de letters rr achter dit type slaat er één op de koeling met een radiator (er waren ook andere mogelijkheden). Het is onduidelijk waar de tweede r op slaat. Volgens Lister levert dit type 6 pk (en geen 4 pk) bij 1500 toeren. Het motornummer 514015 kan niet kloppen voor een in 1947 gebouwde Lister benzinemotor; zie hier in de kolom Petrol Engines. Dat geldt ook voor het door de NLMD genoemde nummer 51404. ← Veenpark te Barger-Compascuum, 01-08-2013 Dat dhr. Klok vervener was (laatste regel), klopt niet met [2]: zoals boven bleek was dhr. Klok smid. De wielassen zijn niet geveerd. De ketting tussen beide assen kan gespannen worden doordat de aspotten met bouten in sleufgaten zijn bevestigd. Opvallend is dat op de stelbout maar één moer zit. Zo is de as maar in één richting te verschuiven. ← Veenpark te Barger-Compascuum, 01-08-2013 Zie ook het materieel van het Veenpark te Barger-Compascuum.
	Sliedrechtse Herstelwerkplaats v. Spoorwegmaterieel in Sliedrecht Het bedrijf staat niet in telefoongids 1950. Het wordt wel genoemd in een NS adresboek uit 1960/1961 en in een dossier van de gemeente Sliedrecht in verband met de verkoop van grond aan de Calandstraat aan dit bedrijf.
	G.J. Vincent & Co in Schiedam werd in 1876 opgericht. In 1904 werd het de N.V. Schiedamsche Kunstsmederij en Machinefabriek. In 1889 waren er 86 arbeiders [1]. Krantenadvertenties reppen vooral over kunstsmeedwerk en CV installaties. In 1894 kreeg het bedrijf van het Ministerie van Koloniën de opmerkelijke opdracht voor de bouw van 1170 kipwagens voor de irrigatiewerken in de Solo-vallei op Java.
	Met dank aan:		Kees Plug
	Bronnen		[1]	G. van Hooff, De machinefabrieken in Nederland tot 1914: Overzicht en bibliografie, Technische Hogeschool Eindhoven, 1985.
			[2]	Willem Leideritz, “Stoomsmederij Klok”, in het tijdschrift Spitwaork van de Historische Vereniging Carspel Oderen, maart 2011.
			{	Import & Handel Producenten
	Terug/verder naar:
				Nieuw Home Inhoud