|
►
Nieuw ◄ ► Zoeken ◄ |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Naoorlogse Orenstein
& Koppel diesellocs voor smalspoor |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
MD2b In de webpagina over de vooroorlogse Orenstein & Koppel diesellocs is vermeld dat het vooroorlogse MD2 type na de Tweede Wereldoorlog door Schöma in opdracht van O&K werd verder gebouwd, echter met een naoorlogse O&K 116V2 dieselmotor (in plaats van de originele MD2 dieselmotor). Dit is het type MD2b.
MV serie in het algemeen M betekent motor en V Verbrennung. Met andere woorden, het gaat om verbrandingsmotoren (dus geen stoom, niet elektrisch). Locs van de MV serie hebben O&K 16Vx, 116Vx of 316Vx dieselmotoren, waarbij het getal16 gelijk is aan de lengte van de slag in centimeter. 116Vx en 316V zijn verbeterde uitvoeringen van de oorspronkelijke 16Vx motor. Het getal x is gelijk aan het aantal cilinders en de V slaat op de vorm van de motor. De motoren hebben daarom altijd een even aantal cilinders. Een uitzondering is echter de 116V1 motor met één staande cilinder. Deze motoren zijn alleen ingebouwd in locs voor smalspoor. Verwarrend is dat in de type-aanduiding van de locs de letter V ook voorkomt en ook wordt gevolgd door een cijfer. Dat cijfer is soms (maar zeker niet altijd) gelijk aan het cijfer in de type-aanduiding van de motor. Een voorbeeld: het motortype (1)16V1 met één cilinder komt zowel voor in het loctype MV1 als in het type MV0. Sommige motortypes werden zowel voor normaalspoor als smalspoor toegepast. Zo komen de MV2 en MV4 zowel op smalspoor als op normaalspoor voor. Hoewel de motoren en transmissie gelijk zijn, zijn er grote verschillen tussen de uitvoeringen voor smalspoor en normaalspoor. Toch zijn de type-aanduidingen dezelfde. Het gaat om de laatste door O&K gebouwde motoren; bij de opvolgers van de MV types werden motoren van andere fabrikanten ingebouwd. Dat begon al met de laatste MV types: het in 1961 geïntroduceerde MV3 loctype voor normaalspoor kreeg al een luchtgekoelde Deutz motor. Het einde van de MV motoren kwam geleidelijk: het laatste exemplaar van de populaire MV6 voor normaalspoor werd in 1966 gebouwd. De meeste gegevens van 116Vx motoren zijn vrijwel gelijk aan die van de vooroorlogse MD serie: MD1 →
116V1 MD2 →
116V2; etcetera. Zowel de 116Vx als de MDx motoren zijn namelijk watergekoeld en hebben doorgaans een maximaal toerental van 1300 rpm. De slag van de 16Vx of 116Vx motor is kleiner (160 mm) dan die van een MDx motor (170 mm). De cilinderdiameter is echter groter (115 versus 105 mm). Het resultaat is dat een 116Vx motor een wat groter vermogen heeft dan een MDx motor. Een belangrijk verschil is dat de MD motoren lijnmotoren en de MV motoren V motoren zijn De typische hondenhok-vorm van de motorkappen van de vooroorlogse O&K types als de RL1 keerde na de oorlog niet meer terug. De motorkappen van de locs van de MV serie hebben dezelfde vorm als die van de MD serie: rechthoekig, met een afschuining tussen de bovenkant en de zijwanden. Later werden de afgeschuinde kanten afgerond en werden de zijkanten schuin geplaatst, zowel voor smalspoor als voor normaalspoor. Dat is voor smalspoor fraai geïllustreerd in onderstaande foto: |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
← Bij de firma
Ahlmann langs de A2 bij Bruchem
stonden een viertal O&K MV2’s voor 700 mm spoorwijdte, die via een
veiling afkomstig waren van aannemer Baarsen te
Halfweg. Foto: Henk Sluijters, 8 december 1988. Op de voorgrond staat O&K 25521 van het type MV2A, die in 1953 nieuw gekocht is door Gebr. Van Oord te Werkendam. Het is de enige van het viertal met het oude model motorkap: rechthoekig met afgeschuinde overgangen tussen de bovenkant en zijpanelen. De motorkappen van de locs erachter heeft een veel meer afgeronde vorm, met schuin staande zijpanelen. Een zelfde ontwikkeling vond plaats voor de O&K normaalspoortypes, zie bijvoorbeeld hier. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
MV
locs met ééncilindermotoren O&K heeft kans gezien niet minder dan vier types met dezelfde O&K 116V1 dieselmotor met één staande cilinder uit te brengen; zie onderstaande tabel:
Het verschil tussen de MV0 en de MV1 is voornamelijk dat de MV0 en MV0a een versnellingsbak hebben met 2 snelheden. Zoals uit deze tekening blijkt, wordt via die versnellingsbak met een ketting de achteras aangedreven; de achter- en vooras zijn door een ketting verbonden. Dat was bij de vooroorlogse MD types ook zo. De types MV1 en MV1a hebben drie versnellingen. Hier lopen vanaf de versnellingsbak even lange kettingen naar zowel de achter- as de vooras. Het is logisch om dit zo uit te voeren, maar dat betekent wel dat de uitgaande as van de versnellingsbak in het middelloodvlak van de wielassen moet liggen (en dat was bij de MD types niet het geval). Verder zijn er geringe verschillen in afmetingen tussen enerzijds de MV0 en MV0a en anderzijds de MV1 en MV1a. De wieldiameter van alle vier types (en ook die van de hieronder te bespreken MV2 en MV2a) is 450 mm. Het verschil tussen de types zonder en met de volgletter a is dat de motor van de a types op een hoger vermogen is afgesteld, overigens bij hetzelfde toerental van 1300 rpm. Ook bij andere modellen werkte O&K met een volgletter. Met name de vering van deze types is heel anders dan die van de hierboven besproken loctypes met ééncilinder motoren; zie de tekening. Wel hebben de MV2 en MV2a drie versnellingen en wielen met een diameter van 450 mm, zoals de hierboven besproken types. De tweecilinder 116V2 motor van de MV2 levert 30 pk; die van de MV2a 40 pk. De MV2 en MV2a waren ook op Nederlands normaalspoor bekende verschijningen. Klik hier voor een lijst van de MV2 gebruikers in Nederland en daar voor de MV2a gebruikers. Een foto is hierboven te zien. Andere MV types O&K heeft bijvoorbeeld de types MV4 en MV6 wel voor smalspoor gebouwd, maar niet in Nederland verkocht. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
↑ Vanaf circa 1965 bood O&K de
MB2S, MB3S, MB4S, MB5S, ed. aan. S betekende Schmalspur;
Normaalspoor werd aangeduid met N en wel vanaf de MB5N. Hierboven staan de
eerste twee genoemde types in een fragment uit een folder, die werd verkregen
van O&K in Amsterdam. Voor het eerst sloeg de type-aanduiding niet meer op de motor. M betekende Motor, B was de aanduiding voor de asvolgorde (een tweeasser dus) en de cijfers 2, 3, 4, 5, etc. gaven een indruk van het motorvermogen in veelvouden van 25 pk. De techniek verschilde sterk van de voorgaande modellen. De motoren werden niet meer door O&K zelf gebouwd. Er waren geen mechanische versnellingsbakken meer; de transmissie was hydraulisch. De kettingen waren vervangen door cardanassen. De asophanging werd verzorgd door binnenliggende Megi (= metaal/gummi) veerelementen, waardoor de frameplaten een glad aanzien kregen. Het kleinste type MB2S had al een motorvermogen van 45 pk en een gewicht van 6 ton. Zelfs de kleinste locs waren dus veel zwaarder dan veel verkochte voorgaande types als de RL1c (14 pk) en de hierboven besproken MV0, MV1 en MV2. Die tendens naar zwaardere types deed zich overigens ook bij het normaalspoor voor. Maar volgens de O&K leverlijst is het kleinste type MB2S in het geheel niet gebouwd. Het type MB3S wel. Er is een exemplaar van naar Nederland geleverd. Deze moderne loc is nu loc 25 van de Stoomtrein Valkenburgse Meer/het Nationaal Smalspoormuseum (SVM). Later ging O&K het motorvermogen gewoon in pk aangeven in plaats van in eenheden van circa 25 pk. Zo ontstonden de types MB60S, etc. Klik voor de tekeningen. Deze types zijn niet in Nederland verkocht. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Opmerkingen: |
a) |
Bijvoorbeeld de 16V4 motor (dus de oudste uitvoering) heeft nog 4 aparte brandstofpompjes (van het type voor de ééncilinder motor) die los in het motorblok zitten [1]. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Met dank aan: |
Han Baas |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Bronnen: |
[1] |
Informatie van Han Baas. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
{ |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Terug/verder naar: |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
