Welkom Inhoud Inleiding Andere tractie Spoorwijdte Producenten Import & handel Eigenaars Materieel Links Contact ► Nieuw ◄ ► Zoeken ◄	Stoomtractie smalspoor			Stoomtractie normaalspoor	Motortractie smalspoor			Motortractie normaalspoor
	Drie- en vierbenig spoor
	Bij driebenig spoor is sprake van een derde rail. Die derde rail maakt het mogelijk dat op twee verschillende spoorwijdtes wordt gereden, waarbij één rail gemeenschappelijk voor beide spoorwijdtes gebruikt wordt. Men kan ook beide rails van de smallere spoorwijdte tussen de beide rails van de bredere spoorwijdte in leggen. Dan is sprake van vierbenig spoor.
						↑ Bron: Heemaf Post↑ ← Bron: Hengelo’s Educatief Industrie Museum
	Een vrij spectaculair voorbeeld van het gebruik van een derde rail is deze “proefrijding” van de zesde en laatste door Heemaf en Werkspoor gebouwde 1200 pk Eloc voor de Staats Spoorwegen op Java, op 29 februari 1928. Hiertoe was het Heemaf raccordement (met een lengte van ongeveer 1 kilometer) voorzien van een derde rail (voor een spoorwijdte van 1067 mm) en een primitieve bovenleiding. De wagens achter de 1067 mm loc zullen NS wagens voor normaalspoor zijn geweest. Ook op de traverse van Heemaf lag driebenig spoor. Het driebenige spoor bleef nog tot in de Tweede Wereldoorlog liggen, maar er is na 1926 niet meer met 1067 mm railvoertuigen op gereden.
	De Chamotte Unie in Geldermalsen was via een elektrische tramlijn van 700 mm met een kade aan de Linge verbonden. Uit foto’s in het Streekarchivariaat in Geldermalsen blijkt nog een andere bijzonderheid: de normaalspooraansluiting op de Betuwelijn was driebenig uitgevoerd. In elk geval na de Tweede Wereld Oorlog werd de tractie verzorgd door een Ruston & Hornsby dieselloc met een spoorwijdte van (waarschijnlijk) 700 mm.
							De R&H loc in het midden van de foto trekt of duwt normaalspoorwagens. De spooraansluiting eindigt in de locloods rechtsonder. Tussen de loc en de locloods is driebenig spoor te zien. Op een zijspoor staat een normaalsporige kolenwagen. Andere foto’s bevestigen één en ander. Behalve die foto’s is er niets bekend. Wie weet er meer van ? Bericht graag via Contact. Zie ook: Henk Kolkman en Erikjan Sachse, ”End of the line (2): Spoor en tram bij de Chamotte Unie in Geldermalsen”, RM 264 (mei 2009), p. 41 en de correcties in RM 265, p. 57.
	Vierbenig spoor Bij Hoogovens werden bij de cokesfabriek normaalsporige bluswagens met smalsporige stoomlocs voortbewogen. Een ander voorbeeld van vierbenig spoor in Nederland is hier te vinden.
	{	Spoorwijdte
Terug/verder naar
		Nieuw Home Inhoud