Industriespoor

► Nieuw ◄

Plasser & Theurer LK 60

Inleiding

Plasser & Theurer is een bekende Oostenrijkse fabrikant van machines voor spooronderhoud, zoals stopmachines, stabilisatoren, kettinghorren, enzovoorts. De Plasser & Theurer machines zijn doorgaans zelfrijdend. Sommige machines bestaan echter uit een wagen met de werktuigen plus een “LK 60”, die voor de voortstuwing en voor de energie voor de werktuigen zorgt. Dit opent de mogelijkheid die LK 60 ook als locomotief te gebruiken.

Stabilisatoren

Stabilisatoren zijn oppervlakte-trilapparaten die het ballastbed verstevigen door het te verdichten. Het voordeel van dit stabiliseren is dat het spoor veel vaster in de ballast ligt. Het geeft zo een betere weerstand. Door het inzetten van een stabilisator zal het ballastbed in de toekomst minder verzakken door passerende treinen [1].

Volgens de oude website van Plasser & Theurer stamt de stabilisator van het type DGS 42 N uit 1981. Men spreekt van een Dynamischer Gleisstabilisator en dat zal de DGS in de type-aanduiding verklaren. Het cijfer 4 slaat op het aantal assen van de hele eenheid (de opvolger DGS 62 N heeft inderdaad 6 assen) en de 2 op het aantal trilagregaten.

Plasser & Theurer stabilisatoren van het type DGS 42 N bestaan uit twee gekoppelde tweeassige voertuigen:

een wagen met twee trilaggregaten

de LK 60, die met een 235 kW ofwel 350 pk (bij 2200 rpm) Deutz F12L413F dieselmotor zorgt voor de voortstuwing en de energie voor de trilaggregaten [2]. De LK 60 is dus eigenlijk een locomotief (vandaar waarschijnlijk de afkorting LK 60). Dat die locomotief energie levert aan een wagen is niet uitzonderlijk: veel locomotieven kunnen immers warmte of elektriciteit leveren aan personenrijtuigen.

Railslijpmachines

De LK 60 wordt ook toegepast in combinatie met de slijpwagens GWM 212 en GWM 220 [3]. In Nederland bestonden de Slijpmachines 1 en 2 uit een slijpwagen van het type GW 220 plus een LK60.

De LK 60

De transmissie is dieselmechanisch op de vrije baan (met een maximum snelheid van 80 km/uur) en dieselhydraulisch om 6 km/u tijdens werkzaamheden te halen [2].

Aan [3] zijn de volgende gegevens voor de LK 60 ontleend:

Gewicht:

Lengte over de buffers

Radstand

38,40 ton (op foto’s is voor de Nederlandse exemplaren een gewicht van 42 ton te zien).

9,50 meter

4,50 meter

In [3] wordt ook de LK 28 genoemd, die dezelfde afmetingen en hetzelfde uiterlijk heeft, maar lichter is.

Vanwege de mogelijkheid om langdurig met lage snelheden te rijden is de LK60 ook geschikt als rangeerloc. Daarentegen is een radstand van 4,5 meter buitengewoon groot voor een tweeassige rangeerloc.

In Nederland

Weg & Werken binnen NS, later NS Infra Services, had tien stabilisatoren.

← Rob Freriks fotografeerde op 7.7.1985 spoorstabilisator NS nr 6 te Ede-Wageningen

(NVBS fotonumer 1562.5209 A)

Het type LK60 is op deze locomotief (en op de meeste andere) in grote letters op de cabine aangegeven. Daarboven staat de fabrikant Plasser & Theurer en eronder hangt een donkerblauw bord met witte letters. Daarop staat onder andere “Spoorstabilisator 6” en een zeer bescheiden NS logo.

← Rob Freriks fotografeerde NS stabilisator nummer 4 te Doetinchem op 1.9.1991.

(NVBS fotonumer1562.9235A)

Opvallend is dat er "DGS42N" (in plaats van LK60) als opschrift op de cabine staat. Dat is niet het type van de loc, maar het type van de combinatie van loc en wagen.

Tussen de assen lijkt een grote ballastbak te hangen. De toegang tot de cabine is via treden in die ballastbak en deuren in de voorkant van de ballast bak.

Na NS

Na de opsplitsing van NS in 1997 kwamen de stabilisatoren terecht bij de drie spooraannemers waarover NS Infra Services verdeeld werd. Van het materieel ging 50% naar Strukton Railinfra; 30% naar Volker Rail & Traffic en 20% naar Van Welzenes Spoorbouw. Ook de stabilisatoren werden verdeeld. Het aantal van 10 zou het mogelijk gemaakt hebben precies de genoemde verdeelsleutel aan te houden. Het is onduidelijk of dat ook gebeurd is, omdat niet van alle stabilisatoren bekend is naar welke aannemer ze zijn gegaan

Later veranderden de namen van alle spooraannemers, het meest voor Van Welzenes. Dat werd via NBM Rail en vervolgens BAM NBM Infra uiteindelijk BAM Rail. In Strukton Rail en VolkerRail zijn nog de oude namen te herkennen.

Martijn Smits fotografeerde op 20 mei 2007 Stabilisator 10 -met Strukton SGRM nr 300070- in

Apeldoorn. Rechts de LK60. Anno 2012 is alleen deze stabilisator nog als zodanig in gebruik ↓

Rond 2005 gingen de meeste stabilisatoren buiten dienst. Sommige LK60’s zijn daarna als locomotief in gebruik genomen en dat is het onderwerp van deze webpagina.

Henk van Verseveld fotografeerde SGRM 300064 van Volker Stevin Rail & Traffic (later VolkerRail) op 05-09-2005 op zijn laatste rustplaats bij de brug over de Oude Maas bij Dordrecht. Kort daarop werd deze stabilisator gesloopt.

De stabilisator met het Strukton nummer SGRM 300082 is al jaren niet meer als zodanig in dienst. De LK60 ervan rijdt met de bovenleidingborstelwagen en wordt dus in feite als locomotief gebruikt.

← Foto: Martijn Smits,

Amersfoort, 09 mei 2008

De bovenleidingborstelwagen is in 1987 omgebouwd uit een voormalige Gbs-wagon door Jansen in Bergen op Zoom. Het huidige registratienummer is 40 84 954 1 214-5 [2].

Overzicht

De volgende gegevens zijn – grotendeels via [2] – bekend :

Stabilisator

nummer ¹⁾

Fabrieks-

nummer

Bouw-

jaar

SGRM

nummer

Eigenaar

na NS

Opmerkingen

Deze stabilisator is op 12 juni 1992 vanuit de werkplaats Zutphen gedriehoekt via Arnhem Goederenstation en is daarbij gefotografeerd door Rob Freriks.

184 ²⁾

1980

300062

BAM

BAM gebruikt alleen de wagen, als Video-inspectierijtuig.

De LK60 stond in 2008 defect ter zijde, zie hier en daar. Lot onbekend.

186

1980

300063

188

1980

300064

VolkerRail

Sinds 2005 terzijde. Zie foto.

195

206

1982

300065

↓

Strukton

In 1994 omgebouwd tot hogedrukreiniger HDR1 (30 00 66) tegen gladde sporen.

300066

Strukton

Sinds ≤ 2003 als Tonny rangeerloc bij Strukton in Zutphen.

223 ⁴⁾

1984

300067

Strukton

224 ³⁾

1984

300068

Strukton

Sinds 2005 VideoSchouwTrein VST-05 van Eurailscout.

252

1987

300069

VolkerRail

LK60 stond in 2008 terzijde in Dordrecht (zie hier); lot onbekend.

302

1990

300070

Strukton

Als enige nog met het oorspronkelijk doel in gebruik (foto).

Slijpmachine 1

300081

NBM

Lot onbekend.

Slijpmachine 2

223 ?⁴⁾

1984

300082

Strukton

Rijdt met bovenleidingborstelwagen; zie foto.

Strukton beschikt ook over “Stabilisator 11” van het Plasser & Theurer type DGS 62 N. Dat is één voertuig, op draaistellen.

Volgens de fabrieksplaat in [1] heeft de stabilisator van BAM Rail het Plasser & Theurer dit fabrieksnummer 184 uit 1980.

Met videoschouwtrein VST-05 van Eurailscout hebben in 2007 enkele incidenten plaats gevonden. Op pagina 22 van het onderzoeksrapport [4] staat dat VST-05 Plasser & Theurer fabrieksnummer 184 uit 1979 heeft. Dat is dus precies hetzelfde fabrieksnummer als dat van de BAM Rail stabilisator onder punt 2). Het bouwjaar scheelt een jaar, maar dat kan het verschil tussen het bouwbegin en de aflevering zijn.

Strukton kan de VST-05 videoschouwtrein echter niet al in 2005 op basis van de BAM stabilisator gebouwd hebben, omdat de BAM stabilisator nog in 2008 defect ter zijde stond.

Een raadsel is dat fabrieksnummer 223 twee maal voorkomt. De fabrieksplaat van SGRM nummer 300082 is te zien op de onder [1] genoemde website van Martin Dolman onder de kop “Andere machines”.

Ook de stabilisator met het Strukton nummer SGRM 300066 is anno 2012 al jaren niet meer als zodanig in dienst. De LK60 ervan rangeert onder de naam “Tonny” bij Strukton in Zutphen.

Links van Tonny staat Mosi (Moderne Sik)

29, genaamd “Ingrid”.

← Foto: Martijn Smits,

Zutphen, 12 oktober 2006

Verwijzingen

[1]

Website van Martin Dolman.

Bij controle anno 2014 bleek de website sterk veranderd te zijn (ook van adres). De bedoelde foto’s en informatie zijn er niet meer te vinden.

[2]

Informatie verkregen van Martijn Smits.

[3]

Zie hier voor een uitgebreide website over spooraannemers en hun materieel. De Zwitserse spooraannemers Scheuchzer S.A. (zie daar onder Diesellokomotiven) en Ameba (zie daar onder Schienenschleifmaschinen) blijken LK 28’s en LK 60’s te hebben, in combinatie met slijpwagens.

Op de website worden ook enkele Nederlandse firma’s genoemd, maar niet compleet.

[4]

Onderzoeksrapport RV-07U0356; Inspectie Verkeer en Waterstaat;10 januari 2008.

Met dank aan:

Rob Freriks, Martijn Smits, Remco Verloop en Henk van Verseveld.

{

de pagina Andere tractie

Terug/verder naar:

Nieuw Home Inhoud