Welkom Inhoud Inleiding Andere tractie Spoorwijdte Producenten Import & handel Eigenaars Materieel Links Contact ► Nieuw ◄ ► Zoeken ◄	Stoomtractie smalspoor			Stoomtractie normaalspoor			Motortractie smalspoor		Motortractie normaalspoor
	Boeken	Aanvullingen				Tijdschriften		Raadsels		Tekeningen
					Karsten Agricultures nabij Midwoud Laatst gewijzigd 29-11-2022
	Inleiding De pioenrozenkwekerij Karsten Agricultures aan de Broerdijk nabij Midwoud in Noord-Holland heeft waarschijnlijk het enige nog in Nederland bestaande tuindersspoor met motortractie. De meer dan 3 kilometer spoor en 3 unieke motorlorries maken het een boeiend smalspoorbedrijf. De rol van het smalspoor Het land van vader Gerard en zoon Alex Karsten [1] kan bijzonder drassig worden. Daarom wordt smalspoor gebruikt. Op 1 juni 2016 was de grond nog drassig. De wissels zijn schopwissels →
	Het smalspoor wordt ongeveer een week lang per jaar gebruikt en wel gedurende de periode dat tientallen snijders bezig zijn de stelen van pioenrozen met bloemen in de knop te snijden. De juiste periode voor het snijden valt niet op een vaste tijd, maar hangt van het weer af. De dame heeft de pioenen van een groep snijders in ontvangst genoemen en legt die netjes in een krat,1 juni 2016 → De twee kratten staan op één van de drie motorlorries. Die worden verder naar onderen op deze pagina besproken. De motor blijft lopen. Als de snijders in een bepaald gebied klaar zijn, wordt de motorlorrie verplaatst, zodat de kratten in de buurt van de snijders blijven. ↓
	↑ De motorlorrie van de vorige foto’s arriveert met een volle en een nog lege krat bij de grote loods, 1 juni 2016 ↑ In dit geval zijn de snijders mee gereden om op een andere plaats in het veld verder te gaan werken.
	De krat wordt meteen door een vorkheftruck gelost en in een koelcel gereden, 1 juni 2016 → In de koelcel worden de pioenrozen op een temperatuur tussen 0 en 1 graad gehouden, tot ze naar de klant gaan. Daar gaan de knoppen open: Het sporenplan De spoorwijdte is 500 mm. Op onderstaand fotofragment uit Google Earth zijn de sporen met rood ingekleurd:
	↑ Linksboven ligt de Broerdijk. De (van boven) witte loods rechtsboven bevat onder andere de koelcel ↑ Vandaar lopen zeven evenwijdige sporen de pioenvelden in. Ze hebben elk een lengte van circa 500 meter. Het meest rechtse spoor loopt anno 2016 niet het veld in, maar houdt achter de loods op. In het centrum van het beeld liggen stapels rails en tegen de rechter wand van de loods liggen stapels lorries.
	Het op één na meest rechtse spoor op bovenstaande foto is niet met een wissel op de rest aangesloten en houdt voor het hoofdspoor op. Motorlorries kunnen er daarom niet komen. Zodoende worden op dit spoor de wagens met menskracht geduwd. Om vanaf dit spoor toch de betonvloer voor de loods te kunnen bereiken (zodat wagens met een vorkheftruck gelost kunnen worden) wordt het spoor tijdelijk over het hoofdspoor verlengd. Als het nodig is wordt over de houten balken een stuk spoor gelegd, zodat wagens van het spoor linksboven de betonvloer kunnen bereiken →
	Materieel Vrijwel al het materieel (rails, lorries, motorlorries) is jaren geleden gebruikt gekocht van verschillende andere tuinders, die met hun bedrijf stopten. Daarbij werd vaak als voorwaarde gesteld dat al het materieel werd overgenomen. Zodoende zit Karsten Agricultures ruim in de lorries en zijn die van verschillende types. Wel waren er te weinig linkse wissels. Die zijn daarom zelf gebouwd !
	Van de drie motorlorries zijn er twee volgens een origineel ontwerp elk op twee lorries gebouwd door “De Tuinbouw ba” (zie opmerking c). Daarbij is de aandrijving voorop de ene lorrie geplaatst. De vooras wordt via een ketting aangedreven; via een tweede ketting zijn beide assen verbonden. Op de tweede (niet aangedreven) lorrie is een laadvloer voor twee kratten geplaatst. Die laadvloer rust met een draaikrans op de gemotoriseerde lorrie, die dus als draaistel fungeert. Het geheel is te vergelijken met een truck met oplegger. De aandrijvingen zijn verschillend. Motorlorrie met Honda benzinemotor, 1 juni 2016. Dit is de motorlorrie die op de foto’s hierboven staat. De draaikrans bevindt zich ongeveer in het midden van het draaistel →
	Deze motorlorrie heeft een viertact Honda GX140 ééncilinder benzinemotor, met een vermogen van 5 pk. De motor wordt gestart door een ruk aan een touw te geven. De aandrijving is benzinemechanisch want de motor is gekoppeld aan een versnellingsbak uit een Opel Ascona personenauto. Geen van de drie motorlorries is van een stoel voor de machinist voorzien. Meestal zit men op de motorkap, zoals op verschillende foto’s op deze webpagina te zien is. Een andere mogelijkheid is dat de machinist naast de motorlorrie meeloopt.
	Een andere motorlorrie is volgens hetzelfde principe op twee lorries gebouwd. De draaikrans onder de laadvloer ligt hier echter ver achter de achteras (die zich ongeveer onder de achterkant van de motorkap bevindt). Om dompen van het motodraaistel (en daardoor ontsporing) te voorkomen hebben de heren Karsten daarom voor 150 kilo aan gewichten aan de voorkant van de motorkap geplaatst. Deze motorlorrie is voor 900 gulden van een bloemkolenteler gekocht en was oorspronkelijk uitgerust met een lopende band waar de geoogste bloemkolen op gelegd werden. Alex Karsten zit op de motorkap, 1 juni 2016 →
	Op deze foto is te zien wat er onder die kap zit → De 10 pk Kubota dieselmotor [1] wordt met een accu gestart. De transmissie is hydrostatisch: de dieselmotor is gekoppeld met een oliepomp. Met de onder hoge druk gebrachte olie wordt een hydromotor aangedreven. De hydromotor is via een ketting met de voorste wielas verbonden. De twee wielassen zijn door een andere ketting onderling verbonden. Voor de motorkap is een deel van de ballastgewichten te zien. Op 1 juni 2016 werden alle drie motorlorries in bedrijf gezien. In juli 2009 was hetzelfde trio ook aanwezig [2].
	De derde motorlorrie is een tweeasser met een laadvlak voor één krat, 1 juni 2016 → De motor wordt gestart door een ruk aan een touw te geven. De overbrenging is hydrostatisch. Lorries Er zijn een aantal tweeassige lorries, die elk één krat kunnen vervoeren. Ze hebben geen buffers, maar alleen een ketting om te koppelen. Op de foto is de ketting tusssen de (duwende) motorlorrie en een gewone lorrie te zien →
	Het sporenplan (zie boven) zonder mogelijkheid tot omlopen van de motorlorrie brengt met zich mee dat lorries soms getrokken worden (en dan een zekere afstand tot elkaar en tot de motorlorrie hebben) en soms geduwd worden. Bij het duwen raken de rechthoekige frames elkaar. Toch geeft dat in de bogen zelden problemen omdat de frames langs elkaar glijden. De tweeassige motorlorrie duwt zonder enig probleem twee gewone lorries door een boog. Rechts staat nog een lorrie,1 juni 2016 → Een motorlorrie trekt of duwt maximaal vijf lorries.
	Naast de loods ligt een stapel lorries. Ze zijn van minstens twee verschillende types. Ze hebben allen een gelast rechthoekig frame en geen buffers. Die hadden ze dus bij hun eerste eigenaar ook niet. De onderste lorries zijn van een zwaarder type en hebben versterkingen in de hoeken van het frame. Voor zover bekeken, zijn de aspotten van Orenstein & Koppel. De lorries worden door Karsten Agricultures bewaard omdat zaken als wielstellen en aspotten niet meer te krijgen zijn.
	Opmerkingen:	a)	Er is eerder over het smalspoor van Karsten Agricultures geschreven: in [2] en [3] staat waardevolle informatie. In [2] wordt nog een tweede, ouder bedrijf van de Gebr. Karsten in Benningbroek besproken. Anno 2022 heet dit bedrijf Paeon en is eigendom van Jacob Karsten. Er wordt geen smalspoor meer gebruikt. Tijdens het bezoek van auteur Gert Sluijters op 13 mei 2010 was het smalspoor niet in bedrijf [3].
		b)	Het bedrijf van Karsten Agricultures ligt aan de Broerdijk nabij Midwoud. Langs die Broerdijk ligt ook de lijn van de Museumstoomtram Hoorn-Medemblik. Vanuit de stoomtram is goed te zien of er pioenstelen gesneden worden en het smalspoor wordt bereden.
		c)	Een viertal kleine tuinbouwcoöperaties fuseerden in 1984 tot “De Tuinbouw ba (ba = beperkte aansprakelijkheid)” in Grootebroek, met 30 werknemers en 900 leden. De motorlorries moeten daarom in of na 1984 gebouwd zijn.
	Met dank aan:	De heren Gerard en Alex Karsten en Frank Schouten.
	Bronnen:	[1]	https://www.mypeonysociety.com/growers/karsten-agricultures/ Deze link bevat ook een korte film waarin het smalspoor in actie te zien is.
		[2]	Jan W. Pen, Tuindersspoor in Noord-Holland, Smalspoor (tijdschrift van de Stoomtrein Katwijk Leiden) nummer 86, maart 2010 (de foto’s zijn uit 2009).
		[3]	Gert Sluijters, Tuindersspoor met motortractie, De Buffer (tijdschrift van het Industrieel Smalspoor Museum) nummer 112, najaar 2010.
		[4]	Informatie van Alex en Gerard Karsten.
	{	aanvullingen op het boek “Smalspoor in bedrijf” Eigenaren Zelfrijdende wagens
Terug/verder naar:
		Nieuw Home Inhoud